Βουλὴ ἀσεβῶν ἐστι λογισμὸς ἐμπαθὴς τοῖς αἰσθητοῖς πράγμασι τὸν νοῦν προσδεσμῶν. [Οὐκ εἶπε δὲ, ἄνθρωπος, ἀλλ' ἀνήρ, ὅτι πρὸς ἀγῶνας καὶ πάλας καὶ μάχας τὰς ὑπὲρ ἀρετῆς καλεῖ καὶ βούλεται καὶ τὰς γυναῖκας ἀρρενωποὺς καὶ ἀνδρείας εἶναι.]

μακαριότης δὲ ψυχῆς ἀπάθεια μετὰ γνώσεως τῶν ὄντων ἀληθοῦς.

καθέδρα λοιμῶν ἐστι λογικῆς ψυχῆς ἕξις χειρίστη, καθ' ἣν καὶ τοὺς ἄλλους διδάσκει παρανομεῖν.

[οὗτος διαπαντὸς μελετήσει τῷ νόμῳ τοῦ θεοῦ ὁ τὰ καλὰ ἔργα διαπραττόμενος.]

καὶ τὰ ἑξῆς. Ὅρα πῶς ἐμψύχως εἴρηται δώσει, ἀλλ' οὐκ οἴσει. Δίδωσι δὲ ὁ δίκαιος ἐν καιρῷ θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας μακροθυμίαν, ἀνδρείαν, σωφροσύνην, ἐν λοιδορίᾳ καὶ καταλαλιᾷ τὴν εὐλογίαν, τὴν σιωπήν, τοὺς ἐπαινούς, ὧν τὰς ἐπικαρπίας κομίσεται ἐν τῷ μέλλοντι. Θάλλει δὲ καὶ ὧδε κομῶν ὡς φύλλοις τῇ ἐλπίδι ψυχαγωγούσῃ τὴν τῶν κόπων βαρύτητα ἢ τῇ ταπεινώσει τηρούσῃ καὶ σκεπούσῃ τοὺς καρποὺς ἀδιαπτώτους.

τὰ φύλλα δεικνύουσι τὰ δένδρα καὶ τὸν δίκαιον τὰ καθήκοντα. [Ἔστι δὲ φύλλα γνωρίσματα ψυχῆς ἀγαθῆς διὰ σώματος ἐκτελούμενα, οἷον εἶδος ἐσθῆτος, βῆμα ποδός, προσώπου μειδίαμα.]

[Ἐσχηματισμένην οἱ ἄπιστοι κέκτηνται τὴν ἀρετήν.]

[Οὔτε δὲ ἐν τῷ Ἑβραϊκῷ κεῖται ὁ διπλασιασμὸς οὔτε τις τῶν ἑρμηνευτῶν ἐχρήσατο αὐτῷ.]

[Τὸ εἰς κρίσιν, οὐκ εἰς ἐρώτησιν.]

Κρίσις ἐστὶ δικαίων μὲν ἡ ἀπὸ πρακτικοῦ σώματος ἐπὶ ἀγγελικὰ μετάβασις, ἀσεβῶν δὲ ἀπὸ πρακτικοῦ σώματος ἐπὶ σκοτεινὰ καὶ ζοφερὰ μετάθεσις σώματα. Ἐγερθήσονται οὖν οἱ ἀσεβεῖς οὐκ ἐν τῇ προτέρᾳ κρίσει, ἀλλ' ἐν τῇ δευτέρᾳ.

[Μόνον τὸ καλὸν οἶδεν ὁ θεὸς, φαῦλον δὲ οὐδέν· ἀνάξια γὰρ τῆς γνώσεως αὐτοῦ.]

Ὀργή ἐστι θεοῦ κόλασις ἐπίπονος ἐπὶ τῷ συμφέροντι τοῦ ἡμαρτηκότος γινομένη.

Κληρονομίαν ἐνταῦθα ὠνόμασεν τὴν φύσιν τὴν λογικὴν κληρονομοῦσαν αὐτὸν ὡς σοφίαν καὶ γνῶσιν καὶ ἀλήθειαν καὶ δικαιοσύνην· κληρονομία δέ ἐστι φύσεως λογικῆς θεωρία σωμάτων καὶ ἀσωμάτων καὶ τοῦ αἰτίου τούτων θεοῦ.

Παιδεία ἐστὶ μετριοπάθεια παθῶν, ὅπερ συμβαίνειν πέφυκεν ἐκ τῆς πρακτικῆς, εἴγε πρακτική ἐστι διδασκαλία πνευματικὴ τὸ παθητικὸν μέρος τῆς ψυχῆς ἐκκαθαίρουσα.

Οἱ προκόπτοντες πολλοὺς τοὺς θλίβοντας ἔχουσιν.

Τὸ τηνικαῦτα ὑψοῦται νοῦς ὁπηνίκα ἂν ἐπιβάλῃ .

Ὄρος ἅγιόν ἐστιν ὁ Χριστός.

Ὀδόντες ἁμαρτωλῶν εἰσι λογισμοὶ ἄλογοι παρὰ φύσιν ἡμῖν ἐπισυμβαίνοντες· τοῖς γὰρ λογισμοῖς ὡς ὀδοῦσι χρώμενοι πολλάκις οἱ ἀντικείμενοι προσεγγίζουσιν ἡμῖν ἡμῶν, τουτέστι τὰ ἐκ τῆς σαρκὸς φυόμενα· , φησὶν, ὁ θεῖος ἀπόστολος.

Οὐ μετὰ τὸ ἐπικαλέσασθαι εἰσήκουσέν μου, ἀλλ' ἐν τῷ ἐπικαλεῖσθαι.

Ὅταν τῶν θλίψεων καὶ τῶν πειρασμῶν τοὺς λόγους ἐπιγινώσκωμεν, τότε μάλιστα πλατυνόμεθα.

Ἐντεῦθεν γινώσκομεν ὅτι βαρείας φύσεώς ἐστιν ἡ κακία, διόπερ ὁ ἐρχόμενος εἰς τὴν Αἴγυπτον λέγεται καθέζεσθαι . δὲ ἐστὶ φύσις λογικὴ πάσης ἀρετῆς πεπληρωμένη καὶ γνώσεως.

Παραινεῖ μὴ συγκατατίθεσθαι τῇ φαντασίᾳ μηδὲ τὸ ἔργον ἐπάγειν κυροῦντα τὴν ὀργήν.

Θυσία δικαιοσύνης ἐστὶν ἀπάθεια ψυχῆς λογικῆς προσφερομένη θεῷ· ἐλπὶς δέ ἐστιν ἀγαθὴ προσδοκία γνώσεως ἀληθοῦς.

μὲν τοῦ θεοῦ, οἱ δὲ ἄνθρωποι τὸ φῶς τοῦ προσώπου αὐτοῦ· πρόσωπον γὰρ κυρίου ἐστὶν θεωρία πνευματικὴ πάντων τῶν ἐπὶ γῆς γεγονότων, φῶς δὲ προσώπου ἐστὶν ἡ μερικὴ γνῶσις τούτων αὐτῶν, εἴπερ κατὰ τὴν σοφὴν Θεκωϊτίδα, ὥσπερ ἄγγελος θεοῦ ἦν ὁ Δαυὶδ πάντα εἰδὼς τὰ ἐπὶ τῆς γῆς.

Σῖτος καὶ οἶνος καὶ ἔλαιον πληθύνει ἁμαρτωλούς, εὐφροσύνη δὲ θεοῦ εὐφραίνει δικαίους.

Ἡ κληρονομοῦσά ἐστιν ἡ φύσις ἡ λογική.

Ὁ ταῦτα λεγέτω τὰ ῥήματα.

Οὐκ εἶπεν τοὺς λαλήσαντας, ἀλλὰ τοὺς λαλοῦντας. Εἰ δὲ ἀπόλλυσι κύριος τοὺς λαλοῦντας τὸ ψεῦδος, δὲ κατὰ τὸν Δαυίδ, πάντας ἄρα τοὺς ἀνθρώπους κατὰ τὸν λόγον τοῦτον ἀπόλλυσι κύριος, ἵν' ἀποθέμενοι τὸ εἶναι ἄνθρωποι γένωνται θεοί, ἐπειδὴ καὶ θεοὶ γεγονότες γεγόνασιν ἄνθρωποι.

Ναὸς ἅγιός ἐστιν τοῦ θεοῦ ὁ Χριστός, διότι .

Εἰ , ἐν φόβῳ δὲ κυρίου προσκυνεῖ τὸν ναὸν, ἐκκλίνας ἄρα ἀπὸ παντὸς κακοῦ προσκυνεῖ τὸν ναόν, ὅς ἐστι Χριστός· , φησὶν, .

Ἐν τῇ κατὰ πρακτικὴν δικαιοσύνῃ ἢ ἐν τῷ Χριστῷ.

Πότερον οὐδεμία ἀλήθεια ἢ ὁ Χριστός; Καὶ τάχα τὸ δεύτερον.

Νεκρῶν ἔργων πεπληρωμένος.

Μακαριότης ἐστὶν βουλῆς κακῆς ἐκπεσεῖν.

Ἔξωσον αὐτοὺς ἀπὸ τῆς ἀσεβείας εὐσεβεῖς αὐτοὺς ἀπεργασάμενος.

Αἰών ἐστι σύστημα φυσικὸν ἐκ σωμάτων ποικίλων λογικὰ διάφορα περιέχον τῆς τοῦ θεοῦ γνώσεως ἕνεκεν.

Ἡ γνῶσις ἡ τοῦ θεοῦ ᾗ μὲν ἀμύνεται τοὺς πολεμίους ὅπλον ἐστὶ εὐδοκίας, ᾗ δὲ βασιλεύειν τινὰ ποιεῖ τῶν παθῶν στέφανος ὀνομάζεται. Τέμνεται δὲ ἡ γνῶσις ἡ τοῦ Θεοῦ εἰς δύο, εἰς πρᾶξιν καὶ θεωρίαν· καὶ τῆς μὲν πράξεως τὸ ὅπλον τῆς εὐδοκίας ἐστίν, τῆς δὲ θεωρίας ὁ στέφανος. Τετήρηται δὲ καὶ ἡ τάξις· πρὸ γὰρ τοῦ στεφάνου τὸ ὅπλον, ἐπειδὴ καὶ πρὸ τῆς θεωρίας ἡ πρᾶξις.

Θυμός ἐστιν ὁρμὴ ἐπιθυμίας ἡμέρου ψυχῆς, κατ' ἐξοχὴν ἀμύνης.

Πᾶς ὁ μνημονεύων τῆς ζωῆς τῆς εἰπούσης· , οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ.

Προτρεπτικὸν πρὸς τὸ δακρύειν ἐν νυκτὶ προσευχόμενον.

Οὐδὲν οὕτω τυφλοῖ νοῦν ὡς θυμὸς ταρασσόμενος.

Δαιμόνων μὲν τὸ διὰπαντὸς ἐργάζεσθαι τὴν ἀνομίαν, ἀνθρώπων δὲ τὸ μὴ διαπαντός, ἀγγέλων δὲ μήτε διαπαντὸς μήτε μὴ διαπαντός, ὅπερ ἐστὶ οὐδέποτε.

Ἡ αἰσχύνη εἰς συναίσθησιν ἄγει τὸν ἁμαρτάνοντα.

Πρὸς ἀμνησικακίαν ἀναγκαῖον τὸ ῥητόν τοῦτο.

Κενός ἐστιν ὁ μὴ δυνάμενος εἰπεῖν τὸ , διόπερ καὶ οἱ τοιοῦτοι κάλαμοι λέγονται τρέφοντες ἐν ἑαυτοῖς τὰ θηρία· γάρ, φησί, καὶ ὁ διάβολος, φησὶν ὁ Ἰώβ, · .

Χοϊκὸς ἀντὶ ἐπουρανίου γενοίμην.

, φησὶν ὁ σωτήρ.

Ἐὰν συντελεσθῇ ἡ πονηρία τῶν ἁμαρτωλῶν, ὁ δίκαιος κατευθύνει τὴν ὁδὸν αὐτοῦ μηκέτι πολεμούμενος ὑπ' αὐτῶν.

Ῥομφαία ἐστὶ νοητὴ λόγος πνευματικὸς χωρίζων ψυχὴν ἀπὸ σώματος ἢ κακίας ἢ ἀγνωσίας.

Σκεύη θανάτου εἰσὶν ἀκάθαρτα λογικά.

Εἰ σκεύη θανάτου εἰσὶν αἱ τὸν θάνατον ἔχουσαι ψυχαί, σκεύη ζωῆς εἰσιν αἱ τὴν ζωὴν ἔχουσαι ψυχαί· οὔτε γὰρ καὶ Παῦλος ὠνόμασεν ὁ κύριος;

Καιόμενοί εἰσιν οἱ δεχόμενοι.

Διὰ τοῦτο ἔτεκεν ἀνομίαν, ἐπειδὴ συνέλαβεν πόνον καὶ ὠδίνησεν ἀδικίαν· αὕτη γὰρ ἡ ἀκολουθία τῆς φύσεως.

Ἡ κορυφὴ νῦν τὸν νοῦν σημαίνει, εἴπερ ὁ κατὰ τὸν Σολομῶντα, ἥτις ἐστὶν ἡ σοφία, δίδοται .

Ληνοί εἰσιν φύσεις λογικαὶ τοὺς ἐκ τῆς πνευματικῆς ἀμπέλου καρποὺς ὑποδεξάμεναι.

Κολαστικὸν καὶ τιμωρητικόν.

Ὡς ἐχθρὸς μὲν ἡμᾶς ὁ σατανᾶς ἁμαρτάνειν καταναγκάζει, ὡς δὲ ἐκδικητὴς παραδιδομένους κολάζει. Ὑμέναιον γοῦν καὶ Ἀλέξανδρον αὐτὸς βλασφήμους ἀπεργασάμενος πάλιν ἐπαίδευσεν διὰ πάλιν ἐπαίδευσεν διὰ τὰς εἰς θεὸν βλασφημίας.

Τῷ μηδέπω θεασαμένῳ τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸν ἥλιον καὶ τὴν σελήνην ἔστι τὸ λέγειν ὅτι ὄψομαι τοὺς οὐρανούς· ἢ τότε τὸ πρᾶγμα σαφῶς ἐπιστάμεθα ὅταν καὶ τὸν λόγον καὶ τὴν αἰτίαν αὐτοῦ γινώσκωμεν.

Κρύφιά ἐστιν γνῶσις ἀπόρρητος τῶν περὶ Χριστοῦ μυστηρίων.

Θρόνος θεοῦ ὁ Χριστὸς· θρόνος δὲ Χριστοῦ ἡ ἀσώματος φύσις.

Εἰ τὸ ὄνομα ἐνταῦθα τὴν κακὴν σημαίνει κατάστασιν, ἐξήλειψε δὲ τὸ ὄνομα τῶν ἁμαρτωλῶν ὁ κύριος, ἐξήλειψεν ἄρα τὴν χειρίστην αὐτῶν κατάστασιν.

Ἐκεῖνος ψάλλει ὁ ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὸν Χριστόν.

Ἵνα μὴ αἱ πύλαι τοῦ ᾅδου κατισχύσωσιν αὐτοῦ, αἵτινές εἰσιν αἱ κακίαι κατάγουσαι .

Ἔστι ὅτε καὶ ἐκ τῶν κριμάτων ποδηγούμενος ὁ ἄνθρωπος ἐπιγινώσκει τὸν κύριον.

Ὥσπερ ὁ παράδεισος τῶν δικαίων ἐστὶ παιδευτήριον, οὕτως ὁ ᾅδης τῶν ἁμαρτωλῶν ἐστι κολαστήριον.

Εἰ ἐπελάθετο τὰ ἔθνη τοῦ θεοῦ, ᾔδει ποτὲ τὰ ἔθνη τὸν κύριον· ἡ γὰρ λήθη δευτέρα γνώσεως· οὐκοῦν ἐντεῦθεν σαφὲς καὶ τό ;

Ὥσπερ τὸ πνεῦμα οὐ σβέννυται, οὕτω καὶ ἡ ὑπομονὴ ἀπόλλυται· γὰρ καὶ τὸ . Οὕτω καὶ ἐν Γαλάταις μορφοῦται Χριστὸς ἄμορφος ὤν, ἔν τισι δὲ λέγεται καὶ κοιμᾶσθαι· γὰρ, φησίν, ;

; φησὶν ἐν τῷ προφήτῃ.

Ὁ μὲν δίκαιος , ὁ δὲ ἁμαρτωλὸς βεβηλοῖ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ.

Εἰ πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ κατακυριεύσει ὁ σατανᾶς, πάντες δὲ οἱ δίκαιοι ἐχθροὶ αὐτοῦ εἰσι, πάντων ἄρα τῶν δικαίων κατακυριεύσει ὁ σατανᾶς. Οὐκ ἐν παντὶ δὲ δηλονότι κατακυριεύσει πράγματι, ἀλλ' ἔν τινι. Μόνος γὰρ ὁ Χριστὸς ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, καὶ οὐχ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ.

Ἢ τάχα τὸ βούλημα αὐτοῦ τίθησιν ἡ θεία γραφὴ, ὅπερ ἐπὶ πέρας ἀγαγεῖν τῶν οὐκ ἐνδεχομένων ἐστίν, εἴγε . Καὶ γὰρ ἐν τῷ Ἰὼβ ψευδόμενος ὁ διάβολός φησι· ,μηδὲν πείσας τὸν Ἰὼβ ἄτοπον πεπραχέναι.

Τῶν πειρασμῶν οἱ μὲν προσάγονται τῇ ψυχῇ, οἱ δὲ τῷ σώματι, οἱ δὲ τοῖς πέριξ τοῦ σώματος. Καὶ οἱ μὲν τῇ ψυχῇ προσαγόμενοι λογισμοὶ ἀκάθαρτοι λέγονται ἁμαρτίας γεννῶντες καὶ δόγματα ψευδῆ· οἱ δὲ τῷ σώματι προσφερόμενοι πληγῶν καὶ στρεβλώσεων καὶ διωγμῶν καὶ φυλακῶν καὶ θανάτων αἴτιοι γίνονται· οἱ δὲ τῶν πέριξ τοῦ σώματος πειρασμοὶ περιέχουσι ζημίας χρημάτων καὶ κτημάτων καὶ ἀποβολὰς τέκνων καὶ γυναικῶν ἀφαιρέσεις. Δῆλον οὖν ἔστιν ἐκ τούτων ὅτι πάντως διά τινος τῶν κατειλεγμένων πειρασμῶν ἐκυρίευσε παντὸς δικαίου ὁ σατανᾶς.

Εἰ οἱ προκόπτοντες κατὰ μείωσιν τῆς κακίας προκόπτουσι, δίκαιοι δὲ λέγονται καὶ οἱ τελείαν ἕξιν τῆς δικαιοσύνης κτησάμενοι καὶ οἱ ἀνεμποδίστως προκόπτοντες — γάρ, φησίν, · καὶ εἰ δίκαιος, πῶς κατήγορος; Εἰ δὲ κατήγορος, πάντως οὐ τέλειος δίκαιος καὶ —, καλῶς οὖν λέγεται ὁ διάβολος πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ κατακυριεύειν, οὐ τῶν τελείων δηλονότι ἐχθρῶν, ἀλλὰ τῶν σπευδόντων ἐπὶ τὴν τελειότητα. Εἰ γὰρ μὴ ἦν μῖσος πρὸς τὸν σατανᾶν ἀτελὲς καὶ τέλειον, οὐκ ἂν ἔλεγεν ὁ Δαυίδ· .

Ἐν μὲν τοῖς ἔχουσι πλοῦτον κακίας καὶ ἀγνωσίας ὁ διάβολος ἐγκαθέζεται· ἐν δὲ τοῖς κεκτημένοις τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν γνῶσιν αἱ ἅγιαι δυνάμεις ἐπαναπαύονται, ὧν σύμβολά ἐστι τὰ τοῦ νάπυος, ὃ σημαίνει τὴν ἐνυπάρχουσαν ἐν ἡμῖν κατὰ δύναμιν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.

Χρηστέον τούτῳ τῷ ῥητῷ πρὸς τοὺς πλουσίους.

Ἕλκει μὲν διὰ τοῦ λογισμοῦ, ἁρπάζει δὲ διὰ τῆς κατ' ἐνέργειαν ἁμαρτίας.

Εἰ ἐπελάθετο τῶν πενήτων ὁ κύριος, ᾔδει τοὺς πένητας ὁ κύριος.

Πόνους καὶ θυμοὺς ὁ σατανᾶς ἐργαζόμενος παραδίδωσι τὰς ψυχὰς εἰς κόλασιν τῷ κριτῇ.

Ὀρφανός ἐστιν ὁ ἀποβαλὼν τὸν πονηρὸν πατέρα· γὰρ, φησὶν ὁ σωτὴρ, .

Εἰ ἡ συντριβὴ τοῦ βραχίονος ἀφανίζει τὰς ἁμαρτίας, τὸ δὲ ἀπαλλαγῆναι τῶν ἁμαρτιῶν εὐεργεσία ἐστιν, τὸ συντριβῆναί τινος τὸν βραχίονα εὐεργεσία ἐστίν· οὕτω γὰρ ἐγὼ πείθομαι κολάζειν θεόν. Βραχίονα δὲ εἶπεν τὴν πονηρὰ κατεργασαμένην ψυχήν.

Ἁμαρτωλός ἐστιν ὁ ἐξ ἡδυπαθείας καὶ ἀκολασίας ἁμαρτάνων· πονηρὸς δὲ ὁ ἑκουσίως κακοποιητικός.

Δεῖ γὰρ τὸν κύριον διὰ τῶν αἰώνων, . Ἡ γὰρ βασιλεία αὐτοῦ ἐστιν ἡ θεωρία πάντων τῶν γεγονότων καὶ γενησομένων αἰώνων, δι' ἧς θεωρίας .

Γῆ κυρίου ἡ θεωρία τῶν γεγονότων αἰώνων ἢ γενησομένων ἐστίν, ἣν καὶ βασιλείαν κυρίου εἶναι φαμέν.

Το τηνικαῦτα ἐπακούει τῆς ἐπιθυμίας ὁ κύριος, ὁπηνίκα ἂν τὸ ἐπιθυμητὸν παράσχῃ τῇ ἐπιθυμησάσῃ ψυχῇ.

Τόξον ἐστὶν ἀκάθαρτος νοῦς.

Βέλος ἐστὶ λογισμὸς ἐμπαθής, φαρέτρα δὲ ἕξις χειρίστη λογισμῶν ἀκαθάρτων πεπληρωμένη.

Σκοτόμηνά ἐστιν ἄγνοια ψυχῆς λογικῆς.

Εἰ οἱ ὀφθαλμοὶ κυρίου εἰς τὸν πένητα ἐπιβλέπουσιν, γενώμεθα πένητες ἵνα οἱ ὀφθαλμοὶ κυρίου εἰς ἡμᾶς ἐπιβλέπωσιν. Εἰ δὲ οἱ πλούσιοι οὐκ εἰσὶ πένητες, οἱ ὀφθαλμοὶ κυρίου εἰς τοὺς πλουσίους οὐκ ἀποβλέπουσιν.

Εἰ ὁ ἀγαπῶν τὴν ἀδικίαν μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, ὁ μισῶν δηλονότι τὴν ἀδικίαν ἀγαπᾷ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν.

Ποτήριον νῦν τὴν κόλασιν ὀνομάζει ἐν ᾧ κακίας καὶ ἀγνοίας ἐγκέκραται πόμα.

Δικαιοσύνας νῦν λέγει τοὺς δικαίους ἀπὸ τῆς ἕξεως αὐτοὺς ὀνομάζων. Τοιοῦτόν ἐστι καὶ τὸ , ἀντὶ τοῦ ὁ ἔχων τὴν ἀγάπην.

Εἰ οἱ μὲν ὅσιοι ἐκλελοίπασιν, αἱ δὲ ἀλήθειαι ὠλιγώθησαν, οὐκ ἐν τοῖς ὁσίοις μόνοις αἱ ἀλήθειαι καὶ οὐκ ἐν τοῖς ἀληθέσιν ὁσιότης· ἢ ἐπειδὴ οἱ ὅσιοι ἐκλελοίπασι, διὰ τοῦτο ὠλιγώθησαν αἱ ἀλήθειαι· καὶ τάχα ἡ σπάνις τῶν ὁσίων αἰτία γέγονε τῶν πολλῶν τούτων αἱρέσεων.

Ἐπειδὴ δόλια ἐνενόησαν, διὰ τοῦτο καὶ ἐλάλησαν δολιότητας

Ἐπειδὴ ὁ κύκλος τῇ εὐθείᾳ ἐναντίος ἐστὶ κατὰ τὴν σκολιότητα καὶ εὐθύτητα, οἱ δὲ ἀσεβεῖς κύκλῳ περιπατοῦσιν, οἱ εὐσεβεῖς ἄρα εὐθείαν περιπατοῦσιν.

Ἐπολυώρησας· πολλῆς φροντίδος ἠξίωσας.

Τοῦτο .

.

Ὥσπερ χαίρουσιν οἱ ἄγγελοι ἐπὶ τοῖς μετανοοῦσιν, οὕτω καὶ οἱ δαίμονες ἀγαλλιῶνται ἐπὶ τοῖς ἁμαρτάνουσιν· οἱ μὲν γὰρ ἀρετῆς, οἱ δὲ κακίας εἰσὶν ἐρασταί.

Ὁ εὐεργετηθεὶς ᾀδέτω καὶ ὁ εὐθυμῶν ψαλλέτω· γάρ .

[Τὸ καὶ ψαλμῷ τῷ ὀνόματι κυρίου τοῦ ὑψίστου οὐκ ἔκειτο παρ' οὐδενὶ ἐν τῷ τετρασελίδῳ οὔτε ἐν τῷ Εὐσεβίου τοῦ Παμφίλου οὔτε ἐν τῷ Ἑβραϊκῷ.]

Εἰ ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασι διαφθείρονται, οὐχ ἡ φαύλη ἔννοια τινὰ διαφθείρει, ἀλλὰ τὸ ταύτης ἀποτέλεσμα τῆς ἐννοίας.

, φησὶν ὁ σωτήρ· καὶ .

γὰρ .

.

γὰρ ὁ κύριος, .

. Εἰ δὲ ἐκ Σιὼν ἔρχεται ὁ σωτὴρ, αὐτὸς δὲ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐξῆλθεν καὶ ἧκεν, ἡ Σιὼν νῦν σύμβολόν ἐστι τοῦ πατρός.

Αἰχμαλωσία ἐστὶν ἡ ἀπὸ γνώσεως καὶ ἀρετῆς ἐπὶ κακίαν καὶ ἀγνωσίαν ἀκούσιος μετάβασις· καὶ ἀγαλλιᾶται μὲν ὁ πρακτικὸς ἀπάθειαν κτησάμενος, εὐφραίνεται δὲ ὁ γνωστικὸς θεωρίας καταξιωθείς.

Ὄρος ἅγιόν ἐστιν ἡ γνῶσις τοῦ Χριστοῦ, ἥτις ἐστὶ θεωρία τῶν γεγονότων.

Ὥσπερ ἐργάζεταί τις δικαιοσύνην, οὕτω καὶ σωφροσύνην καὶ ἀνδρείαν καὶ ἀγάπην καὶ τὰς λοιπὰς ἀρετάς.

Ὁ ἀνεπιλήπτως βιοὺς ὀνειδισμὸν οὐ λαμβάνει ἐπὶ τοὺς ἔγγιστα αὐτοῦ.

Τοῦτο λεκτέον πρὸς τοὺς τοκιστὰς ὡς κωλυτικὸν τῆς .

Εἰ ἀγαθὰ πᾶσαι αἱ ἀρεταὶ, τῶν δὲ ἀρετῶν χρῄζει ἡ γνῶσις, τῶν ἀγαθῶν ἄρα πάντων χρῄζει ἡ γνῶσις. Καὶ μήποτε ἀγαθὰ εἴρηκεν τὰ μέσα ὧν ἡ δικαία χρῆσις ἡμᾶς ἀγαθοὺς καὶ οὐ τὸν θεὸν ἀπεργάζεται. γὰρ , φησὶν Ἰὼβ, Ἐνταῦθα γὰρ ἀγαθὰ τὰ ὑπάρχοντα ὠνόμασεν, ἅπερ παρὰ τὴν χρῆσιν τὴν καλὴν γίνεται ἀγαθά.

Κληρονομία ἐστὶ φύσεως λογικῆς ἡ θεωρία τῶν γεγονότων καὶ γενησομένων αἰώνων· κληρονομία δὲ Χριστοῦ ἐστιν ἡ γνῶσις ἡ τοῦ Θεοῦ.

Εἰ τὸ σχοινίον μέτρον ἐστί, πῶς γέγραπται ἐν τῷ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγελίῳ τὸ οὐ γὰρ ἐκ μέτρου δίδωσιν ὁ θεὸς τὸ πνεῦμα καὶ τὸ ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός μου; Ἢ τάχα τὸ μέτρον οὐ πρὸς τὴν γνῶσιν αὐτὴν ὀνομάζεται, ἀλλ' πρὸς τὸν ὑποδεχόμενον αὐτὴν τῷ μὴ εἶναι αὐτὸν μείζονος γνώσεως δεκτικόν· καὶ γὰρ αὐτὸς ὁ ὑετὸς ἀμέτρητος μέν ἐστιν, μετρεῖται δὲ ἐν τοῖς ὑποδεχομένοις αὐτὸν ἀγγείοις.

Ἀντὶ τοῦ ὁ νοῦς μου· ἔθος γὰρ τῇ θείᾳ γραφῇ ἀντὶ τοῦ νοῦ τὴν καρδίαν λαμβάνειν κατὰ τὸ ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου· . Νοῦς δέ ἐστιν ὁ πιστεύων, ὅστις καὶ κατὰ τὸν Ἰώβ.

Δόξαν νῦν λέγει τὸ χάρισμα τοῦ ἁγίου πνεύματος· Δόξα μου γάρ, φησί, καὶ ὑψῶν τὴν κεφαλήν μου πρὸς τὸν κύριον. Ὁ δὲ κύριος τὸ πνεῦμά ἐστι, ὡς καὶ ὁ ἀπόστολός φησιν.

Ἀντὶ τοῦ ἐμψύχωσίς μου· τοῦτο γὰρ καὶ ὁ Ἰώβ φησι· .

Τοῦτο Πέτρος ἐν ταῖς Πράξεσιν τῶν ἀποστόλων ἐπὶ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν λαμβάνει. Ζητήσεις δὲ εἰ ὅλον τὸν ψαλμὸν ἐφαρμόσαι δεῖ τῷ Χριστῷ, διὰ τὸ καὶ διὰ τὸ καὶ τὰ ἑξῆς.

Εἰ πᾶσαν τὴν κρίσιν ἔδωκεν ὁ πατὴρ τῷ υἱῷ, ἐκ δὲ τοῦ προσώπου αὐτοῦ τὸ κρίμα ἐξέρχεται, ἐκ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ἄρα τὸ κρίμα ἐξέρχεται· εἰκὼν γάρ ἐστι τοῦ πατρὸς.

Εἰ , ἡ θλῖψις ἄρα δοκιμὴν κατεργάζεται. Εἰ δὲ τὴν δοκιμὴν ἐν νυκτὶ διδόαμεν, ἡ νὺξ ἐνταῦθα τὴν θλῖψιν σημαίνει, ἐν ᾗ σκοτοῦται πιεζομένη ψυχὴ λογική.

, τουτέστι διὰ τῆς πρακτικῆς, ἥτις ὀδύνης καὶ οὐ πρόξενος, μέντοι .

Στέαρ ἐστὶ νοητὸν ἡ ἐκ τῆς κακίας τῷ ἡγεμονικῷ παχύτης ἐπισυμβαίνουσα.

Τοῦτον κυκλοῦσιν οἱ δαίμονες ὃν ἐκβάλλουσι τῆς ἀρετῆς· διὸ καλῶς λέγεται τό καὶ τό , ὡσεὶ ἔλεγεν· ἐὰν πνεῦμα πορνείας ἀναβῇ ἐπὶ σέ, σωφροσύνην σου μὴ ἀφῇς· καὶ πνεῦμα μίσους ἐὰν ἀναβῇ ἐπὶ σέ, ἀγάπην σου μὴ ἀφῇς. Πλὴν προσεκτέον πότερον ὁ ἀπὸ πασῶν τῶν ἀρετῶν ἐκπεσὼν κυκλοῦται ἢ ἀπὸ πολλῶν ἢ ἀπὸ μιᾶς. Καὶ ἐὰν μὲν ἀντακολουθῶσιν ἀλλήλαις αἱ κακίαι ὥσπερ καὶ αἱ ἀρεταί, ὁ ἀπὸ μιᾶς ἐκπεσὼν ἀρετῆς κυκλοῦται· ἐὰν δὲ μὴ ἀντακολουθῶσιν ἀλλήλαις αἱ κακίαι, οὐχ ὁ ἀπὸ μιᾶς ἐκβληθεὶς ἀρετῆς κυκλοῦται, ἀλλ' ὁ ἀπὸ πασῶν. Ἢ τάχα ἧστινός τις ἀρετῆς ἐκπίπτει ὑπὸ τῆς ἀντικειμένης ταύτῃ κακίας κυκλοῦται.

Διὰ τοῦ ἀκαθάρτου λογισμοῦ ὑπολαμβάνει τὸν νοῦν ἡμῶν ὁ ἀντικείμενος ἡμῖν λέων.

Ὥσπερ τὴν πλήξασαν αὐτὸν δύναμιν ὁ Ἰὼβ χεῖρα λέγει Θεοῦ, γὰρ , φησὶν, , οὕτω καὶ τοὺς ἐχθροὺς τῆς εὐεργετικῆς χειρὸς τοῦ θεοῦ καλεῖ ὁ Δαυὶδ ῥομφαίαν θεοῦ· χεὶρ δὲ εὐεργετικὴ θεοῦ οἱ ἅγιοι ἄγγελοί εἰσι, δι' ὧν προνοεῖ τοῦ κόσμου τοῦ αἰσθητοῦ, οἷς ἀντίκεινται δαίμονες, βουλόμενοι .

Ἀντὶ τοῦ ἀκαθαρσίας.

Οὐ μόνον γὰρ αὑτοὶ ἀκάθαρτοι γεγόνασιν, ἀλλὰ γὰρ καὶ τοῖς τέκνοις αὐτῶν τῆς ἀκαθαρσίας μετέδωκαν.

Διὰ τῆς ἀγάπης τὴν ἀγάπην ἐπιγινώσκομεν καὶ τοῦ δικαίου τὴν δικαιοσύνην· ἐκ γὰρ τοῦ ὁμοίου τὸ ὅμοιον ἐπιγινώσκεται.

Ὠδῖνες θανάτου ἤτοι αἱ τὸν θάνατον τίκτουσαι ἢ αἱ συνειλημμέναι ἐκ τοῦ θανάτου, ὅστις ἔσχατος ἐχθρὸς καταργηθησόμενος ὑπὸ Παύλου κεκήρυκται.

Χείμαρροι ἀνομίας εἰσιν οἱ παράνομοι λογισμοί· οὗτοι δὲ καὶ αὐτοὶ καὶ ὠδῖνες καλοῦνται χρονίζοντες ἐν ἡμῖν καὶ πάλιν παγίδες θανατοῦντες ἡμᾶς διὰ τῆς κατ' ἐνέργειαν ἁμαρτίας.

Ναὸς μὲν θεοῦ ὁ Χριστός, ναὸς δὲ Χριστοῦ αἱ νοεραὶ καὶ ἅγιαι δυνάμεις. Διὸ καὶ ὁ Χριστὸς νῦν καθέζεσθαι λέγεται ἐπὶ .

Κατακαῖον , τουτέστιν τὰς ἕξεις καταναλίσκον τὰς μοχθηράς. Οὕτω κατέκαυσέ ποτε τελώνην μὲν ὄντα τὸν Ματθαῖον, Παῦλον δὲ .

Ὁ θεὸς ἐν μὲν τοῖς ἁγίοις ἀνθρώποις , ἵπταται δὲ ἐν τοῖς Χερουβίμ.

Ἐπειδὴ ἔθετο σκότος ἀποκρυφὴν αὐτοῦ καὶ ἔστη κύκλῳ αὐτοῦ ἡ σκηνὴ αὐτοῦ, διὰ τοῦτο σκοτεινόν ἐστι τὸ ὕδωρ τὸ ἐν ταῖς νεφέλαις, τουτέστι τὸ ἐν τοῖς προφήταις· γάρ, φησίν, καὶ ἔσται λιμός, . Εἰ δὲ ὁ θεὸς ἡμῶν φῶς ἐστι, πῶς καλύπτεται σκότει; Οἶμαι δὲ αὐτὸν οὕτω καλύπτεσθαι σκότει ὡς καὶ τῇ ἀγνοίᾳ τὸ γινωσκόμενον καλύπτεται, ἥτις ὡς πρὸς τὸν γινώσκοντα καὶ οὐ πρὸς τὸ γινωσκόμενον λέγεται. Σκηνὴν δὲ αὐτοῦ τὴν σάρκα ὠνόμασεν ἐν ᾗ Χριστὸς ἐκαθέζετο. Εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι σκηνὴν διὰ τὸ πρόσκαιρον τῆς σαρκώσεως· γὰρ , φησί, . Ἢ τάχα σκηνὴν τὸ σῶμα ὠνόμασεν διὰ τὴν ἣν ἐξ ἵνα φυλάξῃ αὐτὴν ἄχρις οὗ πεπανθῇ ὁ βότρυς αὐτῆς καὶ μὴ . Δύναται δὲ σκηνὴν λέγειν καὶ τὴν σωματικὴν φύσιν ἐν ᾗ θεὸς διὰ τῶν λόγων ὁρᾶται, εἴγε καὶ διὰ τῶν ποιημάτων νοούμενος καθορᾶται.

Ὅτε , τότε ποιοῦμεν τὰς ἀστραπὰς τὴν ἀπ' αὐτῶν γνῶσιν ἐκφαίνοντες.

Πηγὰς ὑδάτων λέγει τὰς ἀρετὰς· ἐκ γὰρ τούτων ἐξέρχεται γνῶσις· γὰρ, φησίν, .

.

Ἐντεῦθεν γινώσκομεν ὅτι ἰσχυρότεροι ἡμῶν ἦσαν πρὸ τῆς ἐπιδημίας τοῦ σωτῆρος ἡμῶν οἱ δαίμονες, νυνὶ δὲ γεγόναμεν ἡμεῖς αὐτῶν ἰσχυρότεροι· ἔδωκεν γὰρ ἡμῖν ὁ κύριος .

Καθαριότης χειρῶν ἐστιν ἀπάθεια ψυχῆς ἐκ χάριτος, προσγινομένη θεοῦ καὶ σπουδῆς τοῦ ἀνθρώπου.

Ἄμωμός ἐστιν ὁ ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὴν ὁδὸν τοῦ Θεοῦ, ἥτις ἐστὶν ὁ Χριστός· γὰρ , φησίν, . Ἄμωμον δὲ τὴν ὁδὸν ταύτην καὶ αὐτὸς ὁ Δαυὶδ ὠνόμασε λέγων· .

Μόνος ὁ μετὰ θεοῦ ὢν δύναται ἄμωμος εἶναι.

. Ἁγίων δὲ αὕτη ἡ φωνὴ τῶν διὰ πολλὴν παρρησίαν δυναμένων λέγειν· .

Ἐν μὲν τοῖς ὁσίοις ὅσιός ἐστιν ὁ θεὸς, ἐν δὲ τοῖς ἀθῴοις ἀθῷος, ἐν δὲ τοῖς ἐκλεκτοῖς ἐκλεκτός, ἐν δὲ τοῖς στρεβλοῖς οὐ στρεβλὸς ἀλλὰ συστρεβλούμενος αὐτοῖς διὰ τὸ εὔφημον· στρεβλὸν γὰρ εἰπεῖν τὸν θεὸν ἐφυλάξατο. Τούτους τοὺς στίχους οἱ ἁπλούστεροι ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων πολλάκις λαμβάνουσιν. Οὕτω δὲ συστρεβλοῦται θεὸς ὡς ἐν τῷ Δευτερονομίῳ λέγει· .

· καὶ εἰ οὖν τὸ ἐν σοὶ φῶς σκότος ἐστί, τὸ σκότος πόσον. δὲ νῦν τὸν νοῦν ὀνομάζει· οὗτος γάρ ἐστι φωτὸς δεκτικός, τουτέστι γνώσεως· γάρ, φησίν, · δὲ θυμὸν καὶ ἐπιθυμίαν, ἅπερ γνώσεώς εἰσιν ἀνεπίδεκται.

Ἡ ἔλαφος ἀναιρεῖ τοὺς ὄφεις. Καταρτίζονταί τινος οἱ πόδες ὡσεὶ ἐλάφου διὰ τῆς πρακτικῆς· ὑψοῦνται δὲ διὰ τῆς θεωρίας.

Ὁ χαλκὸς σύμβολόν ἐστι πρακτικῆς· γάρ, φησί, , Ἰεζεκιὴλ πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ.

οὗτος καλεῖται δεξιά. Καὶ διὰ μὲν τῆς προτέρας παιδείας ἡμᾶς ἀνορθοῖ, διὰ δὲ τῆς δευτέρας διδάσκει· πολιτεία γὰρ ὀρθὴ ἀνίστησι ψυχήν, γνῶσις δὲ ἀληθὴς πλατύνει αὐτήν.

[τὸ καὶ ἡ παιδεία σου αὕτη με διδάξει Θεοδοτίωνός ἐστιν. Ἀντὶ τοῦ καὶ ἡ παιδεία σου ἀνώρθωσέν με εἰς τέλος εἰρημένου τοῖς ο´.]

Οὗτος καταδιώκει τοὺς ἐχθροὺς ὁ μὴ ἐῶν ἐμπαθεῖς ἐν αὐτῷ γίνεσθαι λογισμούς· ἀπὸ γὰρ τούτων ἐπισυμβαίνουσιν ἡμῖν αἱ ἁμαρτίαι.

Ἔκλειψιν τῶν ἐχθρῶν ἡ ἀπάθεια κατεργάζεται.

Νῶτον διδόασιν οἱ ἐχθροὶ μηκέτι λογισμοὺς ἐμπαθεῖς ἐμβαλεῖν δυνάμενοι τῇ ψυχῇ.

Τρίβοι δὲ ἀνθρώπων πρᾶξις καὶ θεωρία.

[.]

Ἐν οἷς θυμὸς ἐπικρατεῖ, ἐν τούτοις καὶ ὀργιλότης. Εἰ δὲ ἐχθροὶ ἡμῶν ὀργίλοι εἰσίν, οἱ ἐχθροὶ ἡμῶν ἄρα θυμώδεις εἰσίν· γὰρ , φησίν, καὶ .

Εἰ οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν θεοῦ, οἱ δὲ οὐρανοὶ ἀπολοῦνται — γάρ, φησίν, —, οἱ διηγούμενοι ἄρα τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ ἀπολοῦνται. Ἀλλὰ μὴν οὐδεὶς διηγούμενος τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ ἀπολεῖται — γὰρ , φησὶν ὁ θεός, —, οὐκ ἄρα οἱ οὐρανοὶ ἀπολοῦνται. Ἀλλ' οἱ μὲν διηγούμενοι οὐρανοὶ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ τῆς νοερᾶς εἰσι φύσεως, οὐρανοὶ λεγόμενοι διὰ τὸ ἔχειν ἐν ἑαυτοῖς τὸν τῆς , οἱ δὲ ἀπολλύμενοι οὐρανοὶ τῆς σωματικῆς εἰσιν οὐσίας.

Εἰ ὁ κύριος ἡμῶν ἐστίν, ἐν τούτῷ δὲ κατεσκήνωσεν ὁ πατὴρ· γάρ, φησίν, , καλῶς εἴρηκεν ὁ ἀπόστολος ὅτι . Ἀλλὰ καὶ νυμφίος ἐστὶν ὁ Χριστός· γὰρ , φησὶν, .

γὰρ, φησίν, .

Ζητητέον πότερον ἀπὸ κακίας ἐπιστρέφων ἐπὶ τὴν ἀρετὴν ἢ ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν ἐπὶ τὰ νοητά. Καὶ τάχα τὸ δεύτερον· τὸ γὰρ πρότερον ἡ ἐντολὴ πέφυκεν ποιεῖν.

Ἁγνεία ἐστὶν ἁμαρτημάτων ἀποχὴ· διὸ καὶ ἁγνὸς εἴρηται ὁ φόβος ὡς ἁγνοὺς ποιῶν· Τῷ γὰρ φόβῳ κυρίου ἐκκλίνει πᾶς ἀπὸ κακοῦ. Αἰώνιος δὲ ὢν ὁ φόβος ἐν οἷς ἂν ἐγγένηται καὶ αὐτοὺς αἰωνίους ποιεῖ.

τὰ μὲν ἄλογα ζῷα πιαινόμενα θύεται καὶ ὁλοκαυτοῦται, τὰ δὲ λογικὰ μετὰ τὸ ὁλοκαυτωθῆναι πιαίνεται, εἴγε μετὰ τὴν ἐκ τοῦ ἁγίου πυρὸς κάθαρσιν καταξιοῦται γνώσεως.

Οἱ μὲν ἄνθρωποι ἐν πλούτῳ ἀγαλλιῶσιν ἢ ἐν δόξῃ ἢ ἐν εὐγενείᾳ· ὁ δὲ ἅγιος ἐν τῷ σωτηρίῳ τοῦ θεοῦ.

Πληροῖ κύριος τὰ αἰτήματα, οὐ τὰ κακὰ αἰτήματα.

Οἱ μὲν ἀντικείμενοι μετὰ τῆς κακίας ἡμῖν ἐφορμῶσιν· ἡμεῖς δὲ μετὰ τῆς Χριστοῦ γνώσεως αὐτοῖς ἀπαντῶμεν.

Στέφανος μὲν Χριστοῦ ὁ θεὸς, στέφανος δὲ τῆς λογικῆς φύσεως ὁ Χριστός.

Οἱ μὲν ἐχθροὶ τοῦ θεοῦ εὑρίσκουσιν αὐτὸν· οἱ δὲ μισοῦντες αὐτὸν εὑρίσκονται ὑπ' αὐτοῦ. Καὶ διὰ μὲν τοῦ νόμου εὑρίσκομεν θεόν, διὰ δὲ τῶν εὐαγγελίων εὑρισκόμεθα ὑπ' αὐτοῦ. Ἢ διὰ πρακτικῆς μὲν εὑρίσκομεν αὐτόν, διὰ δὲ γνώσεως εὑρισκόμεθα ὑπ' αὐτοῦ, ἐχθροὶ ὄντες τὸ πρότερον .

Ἐπειδή εἰσι .

Εὐεργεσία ἐστὶν ἁμαρτιῶν ἐκπεσεῖν καὶ ἐννοιῶν πονηρῶν· σπέρμα γὰρ ἁμαρτίας λογισμὸς πονηρός.

Τότε κλινόμεθα ὅταν παρὰ φύσιν κινούμεθα.

Ὡσανεὶ ἔλεγεν μακράν με ποιοῦσι τῆς σωτηρίας αἱ ἁμαρτίαι.

Ὁ ἐπαινούμενος ὑπὸ τοῦ Ἰσραὴλ ἢ ὁ αὐτὸς ἔπαινος ὤν.

Ὁ σκώληξ οὐκ ἐκ συνδυασμοῦ γεννᾶται, ἀλλ' ἀπὸ ξύλου. Ὁ σκώληξ κατεσθίει ξύλα, τάχα δὲ καὶ χόρτον καὶ καλάμην· Ὁ θεὸς γὰρ ἡμῶν ἐστι πῦρ καταναλίσκον. Εἰ δὲ ξύλα καὶ αἱ λογικαὶ ὀνομάζονται φύσεις — σὲ γάρ, φησίν, ἐζήλωσαν πάντα τὰ ξύλα τοῦ παραδείσου —, ἐν δὲ ταύταις πέφυκε γεννᾶσθαι Χριστὸς ὡς σοφία καὶ δικαιοσύνη, καὶ σκώληξ ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται ἐν τοῖς τοιούτοις ξύλοις γεννώμενος.

Τάχα τὸν Χριστὸν μόνον ἐκ τῆς Μαρίας ἐξέσπασεν ὁ θεὸς, τῶν ἄλλων ἀνθρώπων οὐκ ἐκσπωμένων ἀλλ' ἐξερχομένων· γάρ, φησίν, ὁ Ἡσαῦ .

, ἀλλ' οὐκ ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός· πάντες γὰρ ἄνθρωποι γεννώμενοι πρότερον τῇ κακίᾳ προσέρχονται, ὁ δὲ κύριος ἡμῶν , ὥστε καλῶς οὗτος λέγεται ἠλπικέναι ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός· γάρ, φησίν, .

Τὰ ὀστᾶ τῆς σοφίας τὰ ἅγια δόγματα τῆς ἐκκλησίας ἐστίν, ἅπερ ἐν τῷ πάσχᾳ μὴ συντρίβειν τοῖς Ἰουδαίοις νενομοθέτηται· Ὀστοῦν γὰρ αὐτοῦ, φησίν, οὐ συντρίψετε.

Οὐκ εἰς θάνατον, ἀλλ' εἰς χοῦν θανάτου κατήχθη ὁ Χριστός· Οὐκ ἐγκατελείφθη γὰρ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εἰς τὸν ᾅδην οὐδὲ ἡ σὰρξ αὐτοῦ οἶδεν διαφθοράν.

Ἰουδαῖοι μὲν τὸν γραπτὸν νόμον τηροῦντες τὰ αἰσθητὰ ἱμάτια τοῦ λόγου διαμερίζονται· ἡμεῖς δὲ τὸ πνεῦμα τοῦ νόμου φυλάσσοντες τὰ νοητὰ ἱμάτια τοῦ σωτῆρος ἡμῶν διαμεριζόμεθα, ὡς σοφίαν καὶ ἀλήθειαν καὶ δικαιοσύνην.

Καὶ πρὸς τὴν Μαριὰμ ὁ Συμεών φησι· . Ῥομφαία τοίνυν ἐστὶ ψεκτὴ πειρασμὸς εἰς ἀπιστίαν Θεοῦ προσκαλούμενος τὴν ψυχὴν ἢ γνῶσις ψευδώνυμος ἢ λογισμὸς ἀκάθαρτος εἰς ἁμαρτίαν ἐφελκόμενος τὴν ψυχήν, ὅπερ συμβαίνει τοῖς τὴν πρακτικὴν κατορθοῦν βουλομένοις.

Τὰ ἐκ τούτου τοῦ κυνὸς γεννώμενα καὶ αὐτὰ κυνάρια ὀνομάζεται· γάρ, φησίν, .

, τουτέστιν οὐκ ἐν εὐγενείᾳ οὐδ' ἐν πλούτῳ, ἀλλ' ἐν σοφίᾳ καὶ δικαιοσύνῃ.

Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς.

Μετὰ τὴν γνῶσιν ἡ λήθη καὶ μετὰ τὴν λήθην ἡ μνήμη.

.

Ὡσεὶ ἔλεγεν ὅτι πάντες οἱ ἄδικοι γενήσονται δίκαιοι παυσάμενοι τοῦ γίνεσθαι γήϊνοι καὶ φθαρτοί.

Μόνη ἡ ψυχὴ τοῦ Χριστοῦ ζῇ τῷ θεῷ, τὴν γνῶσιν ἔχουσα οὐ μόνον τῶν γεγονότων, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ θεοῦ.

Γενεὰ πορεύεται καὶ γενεὰ ἔρχεται· ἐστί, κατὰ τὸν σοφὸν Σολομῶντα, .

Ὥσπερ τὸ πρόβατον τρέφεται χλόῃ καὶ ὕδατι, οὕτω καὶ ὁ ἄνθρωπος ζωοποιεῖται πράξει τε καὶ γνώσει.

Εἴ ἐστιν τρίβος δικαιοσύνης, ἐστὶν καὶ σωφροσύνης καὶ ἀγάπης καὶ ἐγκρατείας, δι' ὧν εἰσέρχεταί τις εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.

Ὥσπερ ῥάβδος παιδεύει, οὕτω καὶ πρακτικὴ μετριοπαθεῖν ἐκδιδάσκει, καὶ ὥσπερ βακτηρία ἀναπαύει, οὕτω καὶ γνῶσις εὐφραίνει.

Πρότερον μὲν ὡς ποιμὴν ὁ Χριστὸς ποιμαίνει τὰ πρόβατα, νυνὶ δὲ λοιπὸν ὡς φίλος καλεῖ τοὺς φίλους ἐπὶ τὴν τράπεζαν· γὰρ , φησὶν ὁ σωτήρ, . Καὶ δοῦλον μὲν ποιεῖ φόβος θεοῦ, φίλον δὲ γνῶσις μυστηρίων.

Ταύτην λέγει , ἐφ' ᾗ .

Ἰούδας μὲν ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ κυρίου· οὐκ ἔστη δὲ ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ, διότι μηδὲ ἀθῷος ἦν ταῖς χερσὶ μηδὲ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ· γὰρ ὢν .

Εἰ ἀγγέλων ἐστὶ τὸ , τοῦτο δὲ τὸ πρόσωπον καὶ οἱ ἄνθρωποι ζητοῦσιν ἰδεῖν, ἄρα καὶ οἱ ἄνθρωποι γνῶσιν ἐπιζητοῦσιν, εἴγε δυνατὸν καὶ τὸν .

Ἄρατε πύλας ὑμῶν οἱ ἄρχοντες· πύλας δὲ λέγει τὰς ἀρετάς· Ἀνοίξατε γάρ μοι, φησί, πύλας δικαιοσύνης. Ὡς δὲ δικαιοσύνης ἀνοίγονται πύλαι, οὕτω καὶ σωφροσύνης καὶ ἀνδρείας καὶ ἀγάπης καὶ μακροθυμίας, δι' ὧν εἰσέρχεσθαι πέφυκε γνῶσις θεοῦ.

, φησίν, καὶ τὸν .

Ἐν καιρῷ μαρτυρίου λεκτέον τούτους τοὺς λόγους

Ἔστι γὰρ ἀνομῆσαι μὴ διακενῆς· ἐγενήθη γὰρ · αὕτη ἡ ἀνομία οὐ διακενῆς ἐγένετο.

Εἴ τις βούλετο γνῶναι τὰς ὁδοὺς κυρίου, γενέσθω πραΰς· Διδάσκει γὰρ, φησί, πραεῖς ὁδοὺς αὐτοῦ. Πραεῖς δέ εἰσιν οἱ τὴν ἄπιστον μάχην τὴν ἐν τῇ ψυχῇ καταπεπαυκότες θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας καὶ τῶν τούτοις ὑποβεβλημένων εἰδῶν.

Χρήσιμον τοῦτο τὸ ῥητὸν ἐν προσευχῇ.

Ἄνθρωποι μὲν μνημονεύοντές τινων τὰς φαντασίας τῶν προεγνωσμένων ἀνακινοῦσιν ἐν ἑαυτοῖς· θεὸς δὲ μνημονεύων λογικῆς φύσεως οὐχὶ φαντασίας αὐτῆς λαμβάνει — γνῶσις γάρ ἐστιν ὁ θεὸς οὐσιώδης —, ἀλλὰ γίνεται ἐν αὐτῇ. τούτου γὰρ λέγεται μεμνῆσθαι τοῦ ἐν ᾧ οὐ χωρεῖ. Καὶ πρότερον μὲν διὰ τῆς θεωρίας τῶν γεγονότων ὁ κύριος χωρεῖ ἐν οἷς χωρεῖ, ἔπειτα δὲ καὶ διὰ τῆς γνώσεως τῆς ἑαυτοῦ.

.

ὁ πάντα πράττων καὶ λέγων τῆς τοῦ θεοῦ γνώσεως ἕνεκεν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς διαπαντὸς ἔχει πρὸς κύριον.

Εἴ τις οὐκ οὐδὲ ἀδελφὸς γέγονε τῶν ἁγίων δυνάμεων καὶ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ, λεγέτω μονογενῆ ἑαυτὸν καὶ πτωχὸν ἐστερημένον τοῦ πλούτου τῆς γνώσεως. Οἶμαι δὲ τὸν Δαυὶδ μετριάζοντα τούτους ᾄδειν τοὺς λόγους· γὰρ καὶ αὐτοῦ ὁ θεός.

Οὐ πᾶς κόπος περιαιρεῖ ἁμαρτίας, ἀλλ' ὁ διὰ τὸν κύριον τῇ πρακτικῇ προσγινόμενος.

Οἱ τοὺς δικαίους ὡς δικαίους μισοῦντες μῖσος ἄδικον μισοῦσιν αὐτούς.

γὰρ · θυγάτηρ γάρ ἐστι δοκιμῆς· ἔκγονον δὲ ὑπομονῆς δοκιμή· ὑπομονὴ δὲ ἐκ θλίψεων πέφυκε γίνεσθαι, ὧν πρόξενοι γίνονται αἱ ἀρεταὶ αἷς ἕπεται γνῶσις θεοῦ.

Νεφροὶ μὲν σύμβολόν εἰσι τοῦ παθητικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, τουτέστι θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας, καρδία δὲ τοῦ λογιστικοῦ.

Εἰ ἀλήθειά ἐστι Χριστὸς ἡμῶν — γὰρ, φησίν, —, ἐν δὲ τῇ ἀληθείᾳ εὐηρέστει ὁ Δαυὶδ τῷ θεῷ, ἐν τῷ Χριστῷ ἄρα εὐηρέστει ὁ Δαυὶδ τῷ θεῷ.

Λεκτέον ταῦτα πρὸς τοὺς θεωροῦντας ἱπποδρόμια καὶ θέατρα· ἔτι δὲ καὶ πρὸς τοὺς κοινωνοὺς γενομένους τῶν αἱρέσεων.

Λογικὸν θυσιαστήριον θεοῦ ὁ νοῦς ἡμῶν ἐστιν, ἐφ' οὗ καίομεν πάντα λογισμὸν ἄλογον ἀποσκιρτῶντα τῆς ἀγέλης τῆς τοῦ δεσπότου τῷ πυρὶ τῷ βληθέντι ὑπὸ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν εἰς τὴν γῆν· περὶ δὲ τοῦτο τὸ θυσιαστήριον τὴν ἐμψύχωσιν καλουμένην εἶναι φαμέν. Ὅταν τοίνυν αὕτη μὴ πρὸς τὰ ἔξω βλέπῃ, ἀλλὰ πρὸς τὸ ἴδιον κέντρον νεύῃ, κυκλοῖ τὸ θυσιαστήριον τοῦ θεοῦ, μηδεμίαν γωνίαν κατεργαζομένη φθορᾶς δεκτικήν· τὴν γὰρ ἀφροσύνην παρὰ γωνίαν παρεδρεύειν ὁ Σολομών ἡμᾶς ἐδίδαξεν. Δύναται δὲ θυσιαστήριον λέγειν καὶ τὴν θεωρίαν σωμάτων καὶ ἀσωμάτων, ἐφ' ἧς καθαίρεται νοῦς, ἣν ὁ κυκλώσας, τουτέστιν ἐγνωκὼς, τοῦ θεοῦ.

Ὁ τὴν τῆς ψυχῆς ἀπάθειαν προθύμως διαφυλάττων ταῦτα λέγει τὰ ῥήματα.

Τόπος κυρίου εἰρήνη ψυχῆς· γάρ, φησίν, .

Ὡς δυναμένου καὶ δικαίου συναπολέσθαι τοῖς ἀσεβέσι ταῦτά φησι· καὶ ὁ Ἀβραὰμ δὲ πρὸς τὸν θεὸν· , φησί, . Χρηστέον δὲ τούτῳ τῷ ῥητῷ πρὸς εὐλαβεῖς ἄνδρας ἢ γυναῖκας, συζῶντας ἢ συζώσας κακοῖς.

Ἐπειδὴ εἰργάζοντο ἀνομίαν, διὰ τοῦτο τὴν δεξιὰν αὐτῶν ἐπλήρουν δώρων.

Εἰ ἡμεῖς τὰς τοῦ Χριστοῦ σάρκας ἐσθίομεν — γάρ , φησί, —, τὰς δὲ ἡμετέρας οἱ δαίμονες, μήποτε καὶ τὰς τοῦ Χριστοῦ ἄρα σάρκας οἱ δαίμονες ἐσθίουσι, τὰς ἐν ἡμῖν ἀρετὰς καὶ τὰ ἀληθῆ δόγματα διαφθείρειν σπουδάζοντες. Λέγεται γὰρ τὸ φαγεῖν καὶ ἐπὶ τοῦ διαφθείρειν. γὰρ , φησί, · ἐνταῦθα γὰρ τὸ κατέδεται ἀντὶ τοῦ διαφθερεῖ κεῖται· μάχαιρα γὰρ ἐσθίειν οὐ πέφυκεν.Ἢ τὰς σάρκας ἡμῶν λέγονται ἐσθίειν οἱ δαίμονες ἀντὶ τοῦ τὰ ἐκ τῆς σαρκὸς φυόμενα· , φησίν, , ὁ ἱερὸς ἀπόστολός, καὶ τὰ ἑξῆς.

Ὁ μὲν πρακτικὸς διὰ τῶν ἀρετῶν πολεμείτω τοῖς ἀλλοφύλοις· ὁ δὲ θεωρητικὸς τοῖς ἀληθέσι χρώμενος δόγμασι καθαιρείτω .

Τουτέστιν ἐν τῇ καρδίᾳ· ἐφωτίσθη γὰρ.

Ἐνταῦθα σκηνὴν τὸν Χριστὸν ὀνομάζει, ἐν ᾧ καὶ κατεσκήνωσεν ὁ θεός· γὰρ, φησίν, . δὲ ἐστὶ κατὰ τὸν προφήτην ὁ κύριος. Καὶ πάλιν ὁ Παῦλος· , φησί, .

Εἰ ὁ κυκλώσας θύει, δέ ἐστι , ὁ συντρίψας τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν κύκλον αὐτὴν πεποίηκε, σχῆμα γωνίας μὴ ἔχων ἐπιδεχομένης φθορὰν καὶ τὴν ἀφροσύνην αὐτήν, ἥτις πέφυκε κατὰ τὸν Σολομῶντα ταῖς γωνίαις παρεδρεύειν· καὶ τὸ πῦρ δὲ τὸ κατελθὸν ἐπὶ τὰ παιδία τοῦ Ἰὼβ .

Δι' ὧν καθαίρει τις ἑαυτὸν δείκνυσι ζητῶν τοῦ θεοῦ, ὅπερ λέγονται .

Μακάριος ὁ ἐγκαταλειφθεὶς ὑπὸ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου καὶ τῆς γυναικὸς τούτου κακίας, μεθ' ἧς τίκτει τοὺς παρανόμους υἱούς· ὥσπερ γὰρ Παῦλος διὰ τοῦ εὐαγγελίου γεννᾷ τοὺς Γαλάτας, οὕτω καὶ διὰ τῆς κακίας ὁ διάβολος γεννᾷ τοὺς πονηρούς.

Ἐν καιρῷ συκοφαντίας ταῦτα λεκτέον.

Αὐτὸς μὲν ὁ θεός ἐστιν ἐν τῷ οὐρανῷ· τὰ δὲ ἀγαθὰ αὐτοῦ ἐν τῇ γῇ τῶν ζώντων ἐστιν.

Αὕτη ἐστὶν ἀνδρεία καὶ κραταιὰ καρδία ἡ μὴ ἔχουσα λογισμοὺς ἀκαθάρτους καὶ δόγματα ψευδῆ.

Τοῦ νοῦ λάκκος ἡ ἄγνοιά ἐστιν, εἰς ἣν ἐμπίπτει, παρασιωπησάσης αὐτῷ τῆς τοῦ θεοῦ σοφίας καὶ μὴ λεγούσης τό · ψυχῆς δὲ ἡ κακία.

Εἰ ναός ἐστιν ὁ ἔχων θεὸν, δὲ , ναὸς ἄρα ἐστὶν ἅγιος ὁ Χριστός, πρὸς ὃν αἴρει τις καὶ ὑψοῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν διὰ τῶν ἀρετῶν.

Ἔργα μὲν κυρίου τάχα ἐστὶ τὰ νοητά, ἔργα δὲ χειρῶν αὐτοῦ νομίζω εἶναι τὰ αἰσθητὰ· Οὐχὶ ἡ χείρ μου, φησίν, ἐποίησε ταῦτα πάντα; Ἢ τάχα ἔργα μὲν κυρίου εἰσὶν αἱ ἀρεταὶ, ἔργα δὲ χειρῶν αὐτοῦ οἱ λόγοι τῶν γεγονότων.

Καθελεῖ κύριος τὰς ἕξεις τὰς μοχθηρὰς καὶ οὐ μὴ ἔτι συγχωρήσῃ τοῖς οἰκοδομοῦσιν οἰκοδομῆσαι αὐτάς.

Σάρκα νῦν ὠνόμασε τὴν ψυχὴν διὰ τὸ κεκολλῆσθαι αὐτὴν τῇ σαρκὶ. Ἢ τάχα καὶ ἡ αἰσθητὴ θάλλει σὰρξ ἀποθεμένη τὰ πάθη.

Κληρονομίαν νῦν λέγει τὴν κληρονομοῦσαν αὐτὸν φύσιν λογικήν.

Παῦλος ὁ ἅγιος υἱὸς θεοῦ γεγονὼς διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγέννα καὶ αὐτὸς υἱοὺς καὶ προσῆγεν τῷ θεῷ.

Τιμή ἐστιν θεοῦ σεβάσμιος ἀποδοχὴ μετ' εὐχαριστίας.

Φωνὴ μὲν κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων, αὐτὸς δὲ ὁ κύριος ἐπὶ ὑδάτων πολλῶν· λογικὰς δὲ φύσεις νῦν σημαίνει τὰ ὕδατα· γάρ, φησί, .

Μόσχος Λιβάνου ὁ πονηρὸς καὶ ἀποῤῥίψας τὸν ἀγγελικὸν ζυγὸν καὶ θεὸς εἶναι βιαζόμενος.

Ἡ φωνὴ κυρίου σβέννυσι τὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ πονηροῦ, ἥτις ἐστὶ διδασκαλία πνευματικὴ πρὸς ὀρθὴν πολιτείαν ἐκκαλουμένη τὸν πεπιστευκότα Χριστῷ.

, φησί, . Ἔρημος δέ ἐστι ψυχὴ λογικὴ ἐστερημένη θεοῦ.

Ἄνευ φωνῆς κυρίου οὐκ ἂν γένοιτό τις ἔλαφος διαφθείρων τοὺς ὄφεις — ὁποῖος ἦν ὁ Παῦλος — καὶ ἀποκαλύπτων δρυμοὺς, ἐν οἷς εἶχον εἶχεν .

Οἰκοδομεῖ μὲν οἶκον βίος ὀρθός· ἐγκαινίζει δὲ τοῦτον γνῶσις θεοῦ.

Τοὺς μὲν πρακτικοὺς ὑπολαμβάνει ὁ κύριος διὰ τῶν ἀρετῶν, τοὺς δὲ ἐπιπλέον προκεκοφότας διὰ τῆς φυσικῆς θεωρίας, ἐφ' αἷς οὐκ εὐφραίνεσθαι λέγονται οἱ ἐχθροί· αἱ μὲν γὰρ φεύγουσι τὴν κακίαν, ἡ δὲ τὰ ψευδῆ δόγματα διελέγχει γνῶσις οὖσα Θεοῦ πνευματική.

Πᾶς ὁ μεμνημένος τῆς ἁγιωσύνης αὐτοῦ ἐξομολογεῖται τῷ θεῷ.

Ὥσπερ ἐκ τοῦ λεγομένου θυμοῦ κυρίου ἐξέρχεται ὀργή, οὕτω καὶ ἐκ τοῦ θελήματος αὐτοῦ γεννᾶται ζωή. Καὶ εἰ ἡ ζωὴ τὴν γνῶσιν σημαίνει — γάρ , φησίν, —, ἡ ὀργὴ τὴν ἀγνωσίαν δηλοῖ, ἀλλὰ τῇ ζωῇ ἀντίκειται ὁ θάνατος, οὐκοῦν ἡ ὀργὴ νῦν θάνατον σημαίνει τὸν κατὰ στέρησιν τῆς θεωρίας ἐπισυμβαίνοντα. Καλῶς οὖν λέγεται τὸ .

Ὥσπερ μετὰ πειρασμῶν καὶ δακρύων κατορθοῦται βίος ὀρθός, οὕτω μετὰ ἀγαλλιάσεως καὶ χαρᾶς ἐπιφαίνεται γνῶσις.

Τῷ κάλλει ἡμῶν τῷ ἐκ προαιρέσεως προστίθησιν ὁ κύριος δύναμιν.

Τοῦτο · εἰ δὲ κατὰ τὴν σοφὴν γυναῖκα τὴν Θεκωϊτίδα οἱ ἄγγελοι , τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ οἱ λόγοι εἰσὶ τῶν ἐπὶ γῆς χαρακτηρίζοντες τὸν δημιουργικὸν αὐτοῦ λόγον.

Ἀντὶ τοῦ οὐ δοξάσει σε χοϊκός.

Ὥσπερ κοπετὸν διαδέχεται χαρά, οὕτω καὶ πρακτικὴν γνῶσις θεοῦ.

Ὁ σάκκος κακίαν καὶ ἀγνωσίαν σημαίνει, ἐπειδὴ καὶ αἱ τρίχες τῶν ἐρίφων εἰσὶν τῶν ἱσταμένων ἐξ εὐωνύμων καὶ τοῦ ἀποπομπαίου τράγου.

Ἡ κατάνυξις ἐπὶ ταῖς ἁμαρτίαις εἴωθε γίνεσθαι· γέγραπται γάρ· .

Οὐ μόνον ἐν τῇ δικαιοσύνῃ ῥύεται ἡμᾶς ὁ θεός, ἀλλὰ γὰρ καὶ ἐν σωφροσύνῃ καὶ ἀνδρείᾳ καὶ ἀγάπῃ. Νῦν δὲ τέθεικε τὴν δικαιοσύνην ἐπειδὴ περιεκτική ἐστι πασῶν τῶν ἀρετῶν.Ἢ τάχα δικαιοσύνην λέγει τὸν Χριστόν· αὐτὸς γὰρ .

Οἶκος καταφυγῆς γνῶσις τοῦ Θεοῦ.

Ὁδηγεῖ μὲν διὰ τῆς πίστεως τῆς ὀρθῆς καὶ διὰ τῆς πρακτικῆς, τρέφει δὲ διὰ τῆς γνώσεως αὐτοῦ.

Νῦν τὸ πνεῦμα σημαίνει τὸν νοῦν· γὰρ νοῦς γίνεται .

Εἰ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλπικότες εἰσὶ μόνον, αὕτη δὲ ἡ ζωὴ κατὰ τὸν σοφὸν Σολομῶντα ἐστὶ , ὁ ταύτην τὴν ζωὴν διαφυλάττων ματαιότητα ἄρα φυλάττει διακενῆς.

Οἱ λόγοι τῶν πειρασμῶν θεωρούμενοι εὐρυχωρίαν παρέχουσι τῇ ψυχῇ.

Οὐδὲν οὕτως ἐπισκοτεῖ διάνοιαν ὡς θυμὸς ταρασσόμενος.

Νεκρὸς μὲν ἀπὸ καρδίας ἐστὶν ὁ ἐστερημένος γνώσεως· νεκρὸς δὲ ἀπὸ ψυχῆς ὁ ἐστερημένος ἀρετῶν.

Διὰ τῆς ψυχῆς τὴν καρδίαν λαμβάνουσιν· διὰ γὰρ θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας τὸν νοῦν θανατοῦσιν.

Κλῆροι τῶν δικαίων ἀνθρώπων εἰσὶν αἱ ὑπὸ τῶν ἁγίων ἀγγέλων γινωσκόμεναι θεωρίαι.

, φησὶν ὁ ἀπόστολος. Εἰ δὲ διώκει ἡ πορνεία, διώκει δηλονότι καὶ ἡ μοιχεία καὶ ἡ πλεονεξία καὶ θυμὸς καὶ ὀργή.

Εὐεργετεῖται ὁ λαλῶν δολιότητας, ἐὰν γένηται ἄλαλος· ἀποβάλλει γὰρ δηλονότι τὴν δολιότητα.

Ὥσπερ τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ κρύπτει τὴν ψυχὴν ἀπὸ ταραχῆς ἀνθρώπων, ἀπάθειαν διὰ τῆς πρακτικῆς χαριζόμενον, οὕτως ἡ σκηνὴ τὸν νοῦν διὰ τῆς ἀληθοῦς γνώσεως φυλάττει ἀπὸ λόγων ἐναντίων καὶ δογμάτων ψευδῶν.

Ψυχὴ ἀπαθὴς πόλις ἐστὶ περιοχῆς ἀντὶ τοῦ τετειχισμένη, ὅπερ τεῖχος καθελόντες οἱ ἐχθροὶ μετὰ Βηρσαβεὲ εἰσῆλθον πρὸς τὸν Δαυίδ, διόπερ καὶ ἐν τῷ νʹ ψαλμῷ παρακαλεῖ τὸν κύριον ἵν' .

Ἀληθείας ἀντὶ τοῦ ἀληθινούς· γὰρ , τουτέστι νοῦν, , ἀντὶ τοῦ γνώσεως.

Μακροθυμεῖ μὲν ὁ κύριος ἐπὶ τοῖς ὑπερηφάνοις· τοῖς δὲ περισσῶς ποιοῦσιν ὑπερηφανίαν καὶ ἀνταποδίδωσι.

Ἀφίενται μὲν ἀνομίαι διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος· ἐπικαλύπτονται δὲ αἱ ἁμαρτίαι διὰ τῆς πικρᾶς μετανοίας.

Κραζόντων μὲν ἡμῶν πρὸς θεὸν οὐ παλαιοῦνται αἱ τῆς ψυχῆς δυνάμεις αἱ τῆς ψυχῆς, ἀλλ' ἀεὶ · σιωπώντων δὲ παλαιοῦνται τὸν παλαιὸν ἀναλαμβάνουσαι .

καὶ , φησί, .

Τὴν ἄλογον κίνησιν τῆς ψυχῆς ἵππον καὶ ἡμίονον ὀνομάζει.

Σύνεσίς ἐστι λογικὴ διάγνωσις.

Αἱ πολλαὶ θλίψεις τῶν δικαίων πολλαὶ μάστιγες λέγονται τῶν ἁμαρτωλῶν.

Εἰ εὐθεῖς εἰσι τῇ καρδίᾳ, οὐ πάντων ἐστὶ τὸ , διότι μηδὲ πάντες εἰσιν εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ.

Εἰ ὁ κύριος ἡμῶν σοφία ἐστίν, οἱ δὲ δίκαιοι ἐν κυρίῳ ἀγαλλιῶσιν, οἱ δίκαιοι ἄρα ἐν σοφίᾳ ἀγαλλιῶσιν.

Κιθάρα ἐστὶ ψυχὴ πρακτικὴ ὑπὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ κινουμένη.

Ψαλτήριόν ἐστι νοῦς καθαρὸς ὑπὸ πνευματικῆς κινούμενος γνώσεως.

Ἀντὶ τοῦ ἐλεήμονα καὶ διακριτικόν.

Ὡς ἐν ἀσκῷ συνάγων τὰ ὕδατα τῆς θαλάσσης.

Οἱ λόγοι τῆς ἀβύσσου ἐν τοῖς θησαυροῖς εἰσι τοῦ θεοῦ.

Σάλος ἐστὶν ἐπαινετὸς ψυχῆς λογικῆς ἀπὸ κακίας καὶ ἀγνωσίας ἐπ' ἀρετὴν καὶ γνῶσιν μετάθεσις.

Ἡ μὲν γένεσις τὴν τῶν λογικῶν οὐσίωσιν δηλοῖ, ἡ δὲ κτίσις τὴν ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὸ κρεῖττον σημαίνει μεταβολήν· γὰρ .

Αἱ βουλαὶ τῶν ἐθνῶν καὶ οἱ λογισμοὶ τῶν λαῶν καὶ αἱ βουλαὶ τῶν ἀρχόντων ἀθετοῦνται ὑπὸ κυρίου ὡς ἐναντιούμεναι τῷ θελήματι αὐτοῦ τοῦ θέλοντος .

Ὁ μόνος πλάσας μόνος καὶ γινώσκει· διὸ καλῶς λέγεται ὁ θεὸς μόνος .

Πρότερον δεῖ τινα ῥυσθῆναι ἀπὸ θανάτου, εἶθ' οὕτω διατραφῆναι· καὶ διὰ μὲν πρακτικῆς ῥύεταί τινα ἀπὸ θανάτου ὁ κύριος, διὰ δὲ γνώσεως τρέφει.

Ἡ τοῦ δικαίου καρδία οὐκ εὐφραίνεται ἐν βρώμασιν ἢ ἐν πόμασιν, ἀλλ' ἐν δικαιοσύνῃ καὶ γνώσει καὶ σοφίᾳ.

Ὁ τὸ φεῦγον πρόσωπον μὴ ἐπιδείξας ὡς φεῦγον, ἀλλ' ὡς ἀποσταλέν, οὗτος ἠλλοίωσε το πρόσωπον. Πρόσωπον δὲ νῦν τὸ τῆς ψυχῆς λέγει κατάστημα· ἄλλως γὰρ προσποιεῖται φεύγουσα καὶ ἄλλως ἀποσταλεῖσα. Πρόσωπον δὲ ἀνθρώπου ἡ γραφὴ πολλάκις καὶ τὸν λόγον λέγει· οὕτως καὶ ὁ ἄγγελος πρὸς τὸν Λώτ φησιν· .

Οὐκ ἐν ἄλλῳ τινὶ ἐπαινεθήσομαι, ἀλλ' ἐν σοφίᾳ· ὁ γὰρ Κύριος ἡμῶν σοφία ἐστίν.

· ὁ δὲ κακῶς ζητῶν οὐχ εὑρίσκει.

Διὰ μὲν πολιτείας ὀρθῆς προσερχόμεθα· διὰ δὲ γνώσεως φωτιζόμεθα· γὰρ, φησίν, .

Οὐ πάντων ἐπακούει τῶν κραζόντων ὁ κύριος, ἀλλὰ τῶν διὰ τὴν γνῶσιν τὴν τοῦ θεοῦ.

Ὁ ἄγγελος τοῦ κυρίου ὅλης παρεμβολῆς λόγον ἐπέχει, εἷς ὤν.

Εἰ γευστός ἐστιν ὁ κύριος, διὰ τῆς πίστεώς ἐστι γευστός· καὶ εἰ χρηστός, διὰ τῆς γνώσεώς ἐστι χρηστός.

Εἰ οὐκ ἔστιν ὑστέρημα τοῖς φοβουμένοις αὐτὸν, πῶς οἱ ἅγιοι ἦσαν ; Ἀλλ' εἰ καὶ ὑστεροῦντο ἐν βρώμασι καὶ πόμασιν, οὐ μὴν καὶ ἐν γνώσει.

Παρὰ τοῦ ἁγίου Δαυὶδ διδασκόμεθα τίνα δεῖ ποιεῖν τε καὶ λέγειν τὸν φοβούμενον τὸν θεόν.

Τὸ ἐκκλῖναι ἀπὸ κακοῦ ὁ φόβος διδάσκει, τὸ δὲ ποιῆσαι τὸ ἀγαθὸν ἡ ἀγάπη· διὸ μείζων ὁ ἀγαπῶν τοῦ φοβουμένου.

Εἰ , τοῖς δὲ συντετριμμένοις τὴν καρδίαν ἐγγίζει ὁ κύριος, ταύτῃ ἄρα τῇ θυσίᾳ καὶ οὐκ ἄλλῃ ἐγγίζει ὁ κύριος.

Ὀστᾶ νῦν λέγει τὰς δυνάμεις τῆς ψυχῆς ἢ τὰ δόγματα τὰ ἀληθῆ τὰ συνέχοντα τὴν ζωὴν τῆς ψυχῆς.

Πονηρὸς· ἐπίπονος, πικρός.Ἔοικε δὲ λέγειν θάνατον τὴν κόλασιν χωρίζουσαν ψυχὴν ἀπὸ κακίας.

Λύτρον ἐστὶ δόμα τι τοῖς πολεμίοις διδόμενον πρὸς τῶν ἡττηθέντων ἢ πρὸς τοῦ τῶν ἡττηθέντων προνοουμένου ἐπὶ σωτηρίᾳ καὶ ἀφέσει τῶν αἰχμαλωτισθέντων.

Οὐδὲν οὕτως ἀνθίσταται τοῖς δαίμοσιν ὡς δικαιοσύνη καὶ γνῶσις.

Εἰ ὁ νικήσας ἐν πολέμῳ καταδουλοῦται τοὺς πολεμίους, Χριστὸς δὲ νενίκηκε τὸν κόσμον — Θαρσεῖτε γὰρ, φησίν, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον —, Χριστὸς ἄρα τὸν κόσμον κατεδουλώσατο ἵνα πάντες γένωνται δοῦλοι Χριστοῦ.

Αὐτὸ τοῦτο σωτηρία ἐστὶ ψυχῆς τὸ εἰπεῖν αὐτῇ τὸν κύριον· σωτηρία σου ἐγώ εἰμι· καὶ ἐπ' ἄλλου τινὸς οὐκ ἂν οὕτω νοηθείη.

Εὐεργετοῦνται οἱ ἀπὸ τῆς ἀρετῆς ἐπὶ τὴν κακίαν ὁδεύοντες, ἐὰν εἰς τὰ ὀπίσω ἀποστραφῶσιν.

Ἡ αἰσχύνη αὕτη πάθος ἐστὶν ἐπαινετὸν εἰς συναίσθησιν ἄγον τὸν ἁμαρτάνοντα.

Νομίζω περὶ τοῦ σταυροῦ λέγειν αὐτὸν εἰς ὃν ἐμπέπτωκεν ὁ διάβολος ἀγνοῶν. .

Ἐντεῦθεν γινώσκομεν ὅτι χωρὶς κυρίου πολεμεῖν τοῖς ἐχθροῖς οὐκ ἰσχύομεν· στερεώτεροι γὰρ ἡμῶν εἰσιν.

Οἱ ἀναστάντες μάρτυρες ἄδικοι κατὰ τοῦ σωτῆρος ἔλεγον· Οὗτος εἶπεν· λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν· τοῦτο δὲ αὐτὸ οὐκ ἐγίνωσκον πῶς ἔλεγον. Δύναται γὰρ τὸ ῥητὸν τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ σωτῆρος λαμβάνεσθαι ἢ τάχα καὶ ὅλος ὁ ψαλμός.

Ἀφ' ἑαυτῶν μὲν οἱ ἄνθρωποι οὐ γινώσκουσι τὴν κακίαν, ἐρωτώμενοι δὲ ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν διὰ τῶν λογισμῶν εἰς γνῶσιν ἔρχονται τῆς κακίας. Νῦν δὲ γνῶσιν τὴν πεῖραν λέγω· λέγεται γὰρ καὶ ἡ πεῖρα γνῶσις· , φησίν, .

Ἄτεκνός ἐστι ψυχὴ ἡ μηδὲν γεννήσασα ἀγαθὸν ἢ μηδενὶ ἀνθρώπων ποιήσασα ἀγαθόν.

Οὐδὲν οὕτω ταπεινοῖ τὴν ψυχὴν ὡς νηστεία.

Κόλπον νῦν τὸν νοῦν ὀνομάζει.

Οἱ τῷ δικαίῳ διὰ τὴν δικαιοσύνην ἐχθραίνοντες ἀδίκως αὐτῷ ἐχθραίνουσι.

γὰρ, φησίν, · εἰρηνικὸς γὰρ οὗτος ὁ λόγος.

Καὶ ὁ Παῦλος περὶ τοῦ ἐν Κορίνθῳ· μήποτε τῇ περισσοτέρᾳ λύπῃ καταποθῇ ὁ τοιοῦτος.

Οἱ μὲν , τουτέστι δικαιοσύνην καὶ σοφίαν· οἱ δὲ εἰς τὸν σατανᾶν βαπτιζόμενοι αἰσχύνην ἐνδύονται καὶ ἐντροπήν.

Ἀγγέλων μὲν τὸ διαπαντὸς μεγαλύνειν τὸν κύριον, ἀνθρώπων δὲ τὸ μὴ διαπαντός, δαιμόνων δὲ τὸ μήτε διαπαντὸς μήθ' ὁπωσοῦν.

.

Τὸ εὑρεῖν ἀντὶ τοῦ ἐπιγνῶναι κεῖται. Πλὴν ζητητέον εἰ ὁ ἐγνωκὼς τὴν ἀνομίαν ὡς ἀνομίαν πάντως καὶ μισεῖ.

Ἐντεῦθέν τινες ἀπατηθέντες τὰ ὑπὸ τὴν σελήνην ἀπρονόητα ἀπεφήναντο εἶναι, ὧν ἐστι καὶ ὁ Ἀριστοτέλης.

Ὁ ταύτην τὴν μέθην ἐκνήφων οὐ δικαίως ποιεῖ· διὸ ἐπὶ τῆς ψεκτῆς μέθης εἴρηται· .

Εἰ ἡ πηγή ἐστιν ἡ ζωή, ἡ ζωὴ δέ ἐστιν ὁ Χριστός, ἡ πηγή ἐστιν ὁ Χριστός.

Ἐν τῇ θεωρίᾳ τῶν γεγονότων ὀψόμεθα τὸν Χριστόν. Ἢ ἐν τῇ γνώσει τῇ τοῦ Χριστοῦ ὀψόμεθα τὸν θεόν.

Εἰ ἡ ὑπερηφανία ἕξις ἐστὶ χειρίστη, πῶς ἔχει πόδας; Ἢ τάχα περὶ τοῦ ζῴου λέγει τοῦ ἐνεργοῦντος τὴν ὑπερηφανίαν.

Ἐνταῦθα ζῆλον τὴν μίμησιν λέγει.

Εἰ πρόσκαιρα ὁ χόρτος καὶ τὰ λάχανα, οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ τούτοις ἀπεικάζονται, πρόσκαιροι ἂν εἶεν καὶ οἱ ἁμαρτωλοί. Πάλιν εἰ χόρτος καὶ λάχανον ἐπισυμβαίνει τῇ γῇ, χόρτῳ δὲ καὶ λαχάνῳ ὁμοίωται ἡ κακία, ἐπισυμβατὴ ἄρα καὶ ἡ κακία.

Φῶς δικαιοσύνης γνῶσις ἐπειδὴ καὶ δικαιοσύνη κανών ἐστιν ἀρετῶν.

Ἡ ὑποταγὴ αὕτη ἐστὶ φύσεως λογικῆς πρὸς τὴν γνῶσιν τοῦ θεοῦ ἑκούσιος συγκατάθεσις· πολλὰ γὰρ εἴδη τῆς ὑποταγῆς.

Νῦν εὐόδωσιν τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον προκοπὴν λέγει, ὡς καὶ τὸ πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον.

Ὀργή ἐστιν ὄρεξις τιμωρίας· τιμωρία δέ ἐστιν κακοῦ ἀνταπόδοσις.

Θυμός ἐστιν ὀργὴ ἐπιθυμίας ἡμέρου ψυχῆς κατ' ἐξοχὴν ἀμύνης.

Τὸ ἐξολοθρευθῆναι οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν ἢ τὸ ἐκπεσεῖν ἐκ θεοῦ.

Ἡ γῆ νῦν γνῶσιν σημαίνει· ὡς γὰρ ἐν τόπῳ τῇ θεωρίᾳ λέγεται εἶναι ὁ νοῦς.

Τόπος ἁμαρτωλοῦ ἡ κακία.

Τρυφὴ δικαίου πλῆθος εἰρήνης· πλῆθος δὲ εἰρήνης ἐστὶ ἀπάθεια ψυχῆς μετὰ γνώσεως τῶν ὄντων ἀληθοῦς.

Κρεῖσσον ὀλίγη γνῶσις πνευματικὴ ὑπὲρ πλῆθος σοφίας ἐθνῶν.

Οὐδὲν οὕτως ὑποστηρίζει τὸν δίκαιον ὡς χάρισμα πνευματικόν· , φησὶν ὁ ἀπόστολος.

Τὰς τῆς ψυχῆς ἡμέρας αἵτινες γίνονται ὑπὸ τοῦ .

Κληρονομία ἐστὶ τῆς λογικῆς φύσεως ἡ γνῶσις ἡ τοῦ θεοῦ.

Καιρὸν πονηρὸν λέγει τὸν τῆς κρίσεως χρόνον.

Ἡμέρας λιμοῦ ὀνομάζει ἐν αἷς πολλοὶ τῶν ἀκαθάρτων στερίσκονται τοῦ ἄρτου τοῦ εἰπόντος· .

Τοῦτον τὸν καπνὸν ἀποδιώκει ἀπὸ τῶν λογικῶν ξύλων ὃ ὁ Χριστός.

Ὁδὸς κυρίου ψυχὴ καθαρά.

Οὐκ εἶπεν ἐγκαταλειφθέντα, ἀλλ' ἐγκαταλελειμμένον, τουτέστιν ἕως ἥξω· ὅτι γὰρ ἐγκαταλιμπάνονται οἱ δίκαιοι πρὸς καιρὸν δοκιμῆς χάριν, ὁ κύριος πρὸς τὸν Ἰώβ· .

Εἰ ἡ δικαιοσύνη ἀρετή ἐστι, τὰ δὲ σπέρματα τῶν ἀρετῶν καὶ αὐταὶ ἄρεται, καλῶς τὸ σπέρμα τῶν ἀρετῶν, ὅπερ ἐστὶν ἡ ἀρετή, οὐ ζητεῖ ἄρτους. Ἄρτον δὲ λέγει τὴν γνῶσιν ἥτις οὐχ ὑστερεῖ ἐν τῷ σπέρματι τοῦ δικαίου· σπέρμα δὲ δικαίου τροπικῶς ὁ λόγος εἴρηται ὁ καταβαλλόμενος ἐν ταῖς ψυχαῖς τῶν ἀκουόντων.

Σπέρμα δικαίων πλησθήσεται γνώσεως· σπέρμα δὲ πονηρῶν ἐν ἐνδείᾳ ἔσται.

Ὁ δανείζων λόγους καθαίροντας ψυχὴν εὐλογηθήσεται· ὁ δὲ μὴ ἀποδιδοὺς αὐτοὺς ἐπικατάρατος ἔσται.

Τὸ ἐκκλῖναι ἀπὸ κακοῦ ὁ τοῦ κυρίου φόβος παρέχει· τὸ δὲ ποιῆσαι τὸ ἀγαθὸν ἡ ἀγάπη προστάσσει.

Κρίσιν δικαιοκρισίαν, οὐ τὴν δικαστικήν, ἀλλὰ τὴν ἐξ ἀπλανοῦς καὶ ὑγιοῦς κριτηρίου.

Δηλονότι .

Ὡς δύσκολον τὸ παρελθεῖν τὸν ἀσεβῆ μηδὲν παθόντα.Ἢ τάχα ἡ θεία τοῦτο λέγει γραφή· ὅπου γὰρ ἂν αὕτη παρέλθῃ· .

Τό καὶ ἴδε εὐθύτητα ἀντὶ τοῦ καὶ ὄψῃ εὐθύτητα.

Παιδεύει ἡμᾶς ὁ κύριος εἰς ἀνάμνησιν ἄγων τῆς ἀρετῆς· ὁ δὲ ἅγιος οὐ τὸν ἔλεγχον ἢ τὴν παιδείαν παραιτεῖται, ἀλλὰ τὴν μετ' ὀργῆς καὶ θυμοῦ.

, φησὶν ὁ Χριστός, .

Ἐντεῦθεν τὴν φύσιν τῆς ἁμαρτίας γινώσκομεν ὁποία τίς ἐστιν· πλὴν ὅτι ἀπὸ ἀφροσύνης ἡμῖν ἐπισυμβαίνουσιν αἱ ἁμαρτίαι.

Εἰ ἡ φρόνησίς ἐστιν ἐπιστήμη ἀγαθῶν καὶ κακῶν καὶ οὐθετέρων, ἡ ἀφροσύνη ἐστὶν ἄγνοια ἀγαθῶν καὶ κακῶν καὶ οὐδετέρων.

Λεκτέον τοῦτο πρὸς τοὺς γελῶντας πολλὰ ἢ τερπομένους ἐπὶ γελοίοις.

Αὕτη ἐστὶ ἡ φυσικὴ κίνησις τοῦ ἐπιθυμητικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς τὸ ἐφίεσθαι τοῦ θεοῦ.

Τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν ἐστιν ἡ θεωρία, ἥτις ἐν καιρῷ πειρασμοῦ διαφεύγει τὸν νοῦν.

Τάχα δυνάμεις τινὰς λέγει ἁγίας ὑποχωρούσας ἐν καιρῷ πειρασμοῦ πρὸς δοκιμὴν τοῦ πειραζομένου, ἢ πρὸς κόλασιν.

Ἐδέχετο μὲν τοὺς λογισμοὺς τοῦ πειράζοντος, οὐκ ἤκουεν δὲ αὐτῶν μὴ ἐνεργῶν κατ' αὐτούς. Κωφότης δέ ἐστιν ἡ ἀπάθεια δι' ἣν οὐκ ἤκουεν αὐτῶν.

Ἐπὶ μὲν τοῖς μετανοοῦσιν οἱ ἄγγελοι χαίρουσιν, ἐπὶ δὲ τοῖς σαλευομένοις οἱ δαίμονες.

Οὐ ταύτην τὴν ζωὴν τὴν εἰποῦσαν· .

Ἀνταπεδίδοσαν κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, οὐ τῶν εἰς ἐκείνους γενομένων, ἀλλὰ τῶν ἁπλῶς γινομένων διὰ τὸν κύριον.

[Ἰδιθοὺμ αἱματίζοντος αὐτοὺς ἢ πηδῶντος αὐτούς.]

Ἐν τοῖς πειρασμοῖς φεύγει τὰ ἀγαθὰ ἀφ' ἡμῶν καὶ σιωπᾷ ἡ ψυχὴ ἀπ' αὐτῶν· ἐκεῖνα γὰρ φθέγγεται ψυχὴ ἃ γινώσκει κἀκεῖνα σιωπᾷ ἃ μὴ γινώσκει. Ἀγαθὰ δὲ νῦν εἴρηκεν τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς γνώσεις αἵτινες ἐν καιρῷ πειρασμοῦ διαφεύγουσι τοὺς πειραζομένους.

Δυνατὸν μὲν τοῦ τῆς ὀργῆς ἐπιστάντος δαίμονος μὴ ὀργισθῆναι, ἀδύνατον δὲ τάχα μὴ θερμανθῆναι.

Πέρας ἐστὶ τῆς λογικῆς φύσεως ἡ γνῶσις τῆς ἁγίας τριάδος.

Τὰ σωματικὰ πάντα ματαιότης ἐστὶν· ἡ γὰρ ἀσώματος φύσις κατ' εἰκόνα γεγένηται θεοῦ.

Τοῦτο λεκτέον πρὸς τοὺς ἄπαιδας πλουσίους πλεονεκτοῦντας καὶ μηδένα τῶν πτωχῶν ἐλεοῦντας.

Μάστιγας τοὺς πειρασμοὺς λέγει.

Παιδεύων ἡμᾶς ὁ κύριος ὑπὲρ τῶν ἀνομιῶν ἡμᾶς παιδεύει ὡς καὶ τὸν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ παραλυτικόν.

Προτρεπτικὸν εἰς τὸ μετὰ δακρύων προσεύχεσθαι.

Πάντες οἱ τῶν δικαίων ὡς δικαίων πατέρες, εἰσι , σκιὰν ἡγούμενοι τὸν βίον τὸν ἐπὶ τῆς γῆς.

Οὐχ ὑπάρξω τοιοῦτος οἷος ἂν γενοίμην ἐκ τῆς πρὸς σοῦ μοι γενομένης ἀνέσεως. Ἄνεσις δὲ θεοῦ ἐστιν ἀπάθεια ψυχῆς μετὰ γνώσεως τῶν ὄντων ἀληθοῦς.

Λάκκος ταλαιπωρίας κακία καὶ ἀγνωσία.

Πέτρα ἐστὶν ἡ πίστις Χριστοῦ.

Διὰ τῆς πρακτικῆς καὶ τῶν ἀληθινῶν δογμάτων.

Μετὰ τὴν ἀπάθειαν ᾄδομεν ᾆσμα καινὸν ἀνακαινισθέντος τοῦ οἴκου ἡμῶν.

Ὕμνος ἐστὶν ἔκπληξις μετὰ δοξολογίας ἐπὶ τῇ θεωρίᾳ τῶν γεγονότων.

Πρῶτον ὁ θεὸς ἀνάγει τινὰ ἐκ λάκκου ταλαιπωρίας, δεύτερον ἐπὶ πέτραν ἵστησιν τοὺς πόδας αὐτοῦ, τρίτον κατευθύνει τὰ διαβήματα, τέταρτον ᾆσμα χαρίζεται καινόν, πέμπτον ὕμνον τῷ θεῷ. Πλὴν σημειωτέον ὅτι ὁ ἐμπεσὼν εἰς τὸν λάκκον ποτὲ οὐκ ἦν ἐν τῷ λάκκῳ. Ζητήσεις δὲ πότερον αὐτὸς ἐμπέπτωκεν ἀφ' ἑαυτοῦ ἢ ὑφ' ἑτέρου τινὸς ἐνεβλήθη ἢ καὶ ὑφ' ἑαυτοῦ καὶ ὑφ' ἑτέρου.

Ἤτοι ὡς μὴ ὄντα τῇ φύσει ἀριθμητὰ ἢ ὡς ὑπερβαίνοντα διὰ τὸ πλῆθος τὴν φύσιν τοῦ ἀριθμοῦ.

Ὁλοκαυτώματα αἰσθητὰ οὐ ζητεῖ ὁ θεός· γὰρ .

Ὁλοκαυτοῦται ψυχὴ τῷ πυρὶ τῷ ἁγίῳ ἀποτιθεμένη κακίαν καὶ ἀγνωσίαν.

Πᾶσαν τὴν θεόπνευστον γραφὴν μίαν εἴρηκεν κεφαλίδα βιβλίου διὰ τὸ πᾶσαν αὐτὴν ἐφ' ἕνα νεύειν σκοπόν· καλῶς οὖν ὁ Σολομὼν παρεγγυᾷ μὴ κτᾶσθαι βιβλία πολλά, τὴν πεπλανημένην αἰνιττόμενος διὰ τοῦ πλήθους ὡς οἶμαι σοφίαν.

Ἀποκαλύπτει ὁ Χριστὸς τοὺς περὶ ἐλέους καὶ ἀληθείας λόγους τῇ φύσει τῇ λογικῇ καὶ τοὺς περὶ σωτηρίας. Καὶ τοὺς μὲν περὶ ἐλέους καὶ ἀληθείας λόγους εὑρήσεις ἐν τῇ θεωρίᾳ, τοὺς δὲ περὶ σωτηρίας ἐν τῇ πρακτικῇ.

Ἡ μνήμη τῶν παλαιῶν πταισμάτων πέφυκεν ἐπισκοτεῖν ἡμῖν τῇ διανοίᾳ.

Καρδίαν νῦν λέγει τὴν ποιὰν τοῦ νοῦ διάθεσιν.

Οὐ κατ' οὐσίαν ἐξαίρουσιν, ἀλλὰ διὰ τῆς κακίας ἀπὸ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς γνώσεως αὐτὴν ἐξαίρουσιν.

Οὐκ εἶπεν οἱ ζητήσαντες, ἀλλ' οἱ ζητοῦντές σε, κύριε. Καὶ γὰρ Ἰούδας ὁ προδότης ἐζήτησεν μὲν ποτέ, οὐ ζητεῖ δὲ νῦν.

Κλίνη ὀδύνης ἐστι .

, φησί, . Τοῖς μὲν γὰρ ὑγιαίνουσιν κατὰ διάνοιαν ἕπεται τὸ σῶμα, οἱ δὲ ἀρρωστοῦντες ἀκολουθοῦσιν τῷ σώματι.

γάρ .

Ἀναγκαίως λέγει τῇ κοιμήσει τὴν ἀνάστασιν ἕπεσθαι. Εἰ δὲ κοίμησίς ἐστιν ὁ θάνατος, ἀναγκαίως τῷ θανάτῳ ἀκολουθήσει καὶ ἡ ἀνάστασις.

[Μέχρι τούτου τοῦ ψαλμοῦ καθ' Ἑβραίους ἡ πρώτη βίβλος τῶν ψαλμῶν.]

Εἰ , οὗτος δὲ τὸ πρόσωπον ἐπιθυμεῖ ἰδεῖν τοῦ θεοῦ, ἄγγελος ἄρα ὁ Δαυὶδ ἐπιθυμεῖ γενέσθαι.

Τροφιμώτατος ὁ τοιοῦτός ἐστι κλαυθμὸς ὁ τρέφων ψυχήν· γὰρ .

Ὁ θεὸς ὡς μὲν δημιουργὸς ἐν πᾶσίν ἐστι τοῖς γεγονόσιν, ὡς δὲ ἀρετὴ καὶ σοφία ἐν πάσαις ταῖς ἁγίαις δυνάμεσιν. Εἰ δὲ καὶ κατὰ δύναμιν λαμβάνοιτο ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ σοφία, καὶ ἐν ταῖς ἀντικειμέναις δυνάμεσιν· εἰ δὲ πῂ μὲν δυνάμει, πῂ δὲ ἐνεργείᾳ, καὶ ἐν ἀνθρώποις ὑπάρχει θεός. Τὸ γὰρ ἀεὶ ἐνεργεῖν κατὰ θεὸν ἀγγέλων ἐστίν, τὸ δὲ μηδέποτε ἐνεργεῖν κατὰ θεὸν δαιμόνων, τὸ δέ ποτε μὲν ἐνεργεῖν καλῶς, ποτὲ δὲ μὴ ἐνεργεῖν ὀρθῶς ἀνθρώπων ἐστίν.

Φυσικὴ κίνησις τοῦ θυμοῦ.

[Ἰορδάνης, κατάβασις αὐτῶν, Ἑρμονιείμ, ἀναθεματισμός.]

Τάχα τὸν ἅγιον λυπεῖ τὸ ποῦ ἐπὶ θεοῦ λεγόμενον, ὅπερ ἐστὶ τόπου σημαντικόν. Τῆς ἐσχάτης δὲ ἀγνοίας τὸ ἐν τόπῳ νομίζειν εἶναι τὸν θεόν, ὄγκῳ γὰρ συνυφίσταται τόπος, ὄγκου δὲ τὸ Θεῖον ἐλεύθερον.

Ἀναγκαῖα ταῦτα ἐν καιρῷ λύπης ἐπᾳδόμενα τῇ ψυχῇ.

, ὁ σωτήρ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις φησί· καὶ πάλιν· .

Ὄρος ἅγιόν ἐστι τοῦ θεοῦ ὁ Χριστός· σκηνώματα δὲ αὐτοῦ αἱ ἅγιαι δυνάμεις ἐν αἷς κατοικεῖ.

Ἐκ προσώπου τῶν ἐν τῇ διασπορᾷ ὁ παρών ἐστι ψαλμὸς ἢ ἐκ προσώπου τῶν ἀπὸ τῶν ἐθνῶν, οἵτινες ἐπίστευσαν ἐξ ἀκοῆς μεταπαραλαβόντες τὸν λόγον τοῦ Ἰσραὴλ.

Κακίαν μὲν καὶ ἀγνωσίαν ἐξολοθρεύει θεὸς, ἀρετὴν δὲ καὶ γνῶσιν καταφυτεύει· ὁ θεὸς .

Ἐφ' ἡμῖν μέν ἐστι τὸ κατορθῶσαι τὴν ἀρετὴν σὺν τῇ δυνάμει τοῦ θεοῦ, τὸ δὲ καταξιωθῆναι γνώσεως πνευματικῆς οὐκ ἔστιν τῶν ἐφ' ἡμῖν.

Κέρας ψυχῆς νοῦς καθαρός. Καὶ διὰ μὲν τῆς πρακτικῆς τοὺς ἐχθροὺς κερατίζει, διὰ δὲ τῆς γνώσεως τοὺς ἐπανισταμένους αὐτῷ καὶ ἀντικειμένους τῇ πνευματικῇ θεωρίᾳ ἐξουθενεῖ.

Ὅλην τὴν ἡμέραν τὴν ἐν τῷ θεῷ εἶπεν ζωήν, ἥτις συνέστηκεν ἀπὸ ἀπαθείας καὶ γνώσεως θεοῦ.

Ἔμπροσθεν ἡμῶν λέγονται εἶναι αἱ ἀρεταὶ, ὄπισθεν δὲ αἱ κακίαι. Διὸ προστασσόμεθα φεύγειν μὲν τὴν πορνείαν, τὴν δὲ φιλοξενίαν διώκειν.

Διὰ τῆς κακίας καὶ ἀγνωσίας ἁρπάζουσιν ἡμᾶς οἱ ἐχθροί.

Ταῖς γὰρ ἁμαρτίαις ἐπράθημεν, ἀφ' ὧν .

Ἑαυτοὺς μὲν αἰσχυνόμεθα κατὰ διάνοιαν ἁμαρτάνοντες, τοὺς δὲ ἀνθρώπους κατ' ἐνέργειαν πλημμελοῦντες.

Τοῦτο λεκτέον πρὸς τοὺς ἐν τοῖς διωγμοῖς ὑπομείναντας .

Ἀδικεῖ τὴν διαθήκην τοῦ θεοῦ πᾶς ὁ μὴ κατ' αὐτήν πολιτευόμενος.

Τόπος κακώσεως τὸ σῶμά ἐστι τὸ ἀνθρώπινον καὶ ὁ τούτου συγγενὴς κόσμος.

Εἴ τις οὐκ ἔστι γνῶσις οὐσιώδης ἢ ταύτην τὴν γνῶσιν οὐκ ἔχει ἐν ἑαυτῷ, θεός ἐστιν ἀλλότριος.

Ὁ Παῦλός φησι· .

Ἐκάθευδέ ποτε ἐν τῷ πλοίῳ τῶν μαθητῶν ὁ Χριστὸς, ἀλλὰ σφοδροτέρου προσπεσόντος ἀνέμου ἐξύπνισαν αὐτὸν οἱ μαθηταί, διδάσκοντες ἡμᾶς, σφοδροτέρων λογισμῶν ἐν τῇ ψυχῇ γινομένων, ὀργῆς ἢ ἀδικίας ἢ πορνείας ἢ γαστριμαργίας ἢ ὑπερηφανίας, ἐξυπνίζειν ἀγάπην, δικαιοσύνην, σωφροσύνην, ἐγκρατείαν, ταπεινοφροσύνην, γνῶσιν, σοφίαν.

Λόγος ἀγαθός ἐστιν ὁ ἀρετὴν ἢ γνῶσιν σημαίνων θεοῦ.

Τὴν σοφίαν τὴν πνευματικὴν καὶ τὸν λόγον τοῦ θεοῦ συγκρίνει σοφίᾳ κοσμικῇ καὶ λόγῳ ἀνθρωπίνῳ.

Αὕτη ἡ ῥομφαία χωρίζει ψυχὴν ἀπὸ κακίας καὶ νοῦν ἀπὸ ἀγνωσίας, τὸν λεγόμενον παλαιὸν ἄνθρωπον διαφθείρουσα καὶ ποιοῦσα καινὸν ἐν Χριστῷ .

Οἱ ἀληθεῖς, καὶ πραεῖς καὶ δίκαιοι βασιλεύονται ὑπὸ Χριστοῦ.

Δεξιὰ τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ Χριστὸς καὶ θεὸς λόγος ἐν αὐτῷ.

Βέλη Χριστοῦ αἱ πρακτικαὶ ἀρεταὶ. Καὶ τῇ μὲν δικαιοσύνῃ τοξεύει τὸν ἄδικον, τῇ δὲ φρονήσει τὸν ἄφρονα, τῇ δὲ σωφροσύνῃ τὸν πόρνον· καὶ πάλιν τοξεύει τὸν δειλὸν τῇ ἀνδρείᾳ καὶ τῇ ἐγκρατείᾳ τὸν ἀκόλαστον καὶ τῇ μακροθυμίᾳ τὸν ὀργίλον καὶ τῇ πίστει τὸν ἄπιστον. Φαίνεται δὲ ὡς ἔοικε τὸ βέλος τῆς πίστεως πρὸ τῶν ἄλλων πεμπόμενον βελῶν, εἴγε , κατὰ τὸν Παῦλον.

Εἰ πᾶσα δύναμις τῶν οὐρανῶν τῇ τῶν γεγονότων κέχρισται θεωρίᾳ, ὁ δὲ Χριστὸς παρὰ πάντας κέχρισται τοὺς μετόχους αὐτοῦ, τῇ τῆς μονάδος δηλονότι κέχρισται γνώσει. Διὸ καὶ μόνος λέγεται · Χριστὸν δέ φημι τὸν μετὰ τοῦ θεοῦ λόγου ἐπιδημήσαντα κύριον.

οἱ ἅγιοι μαθηταὶ λαβόντες τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν γεγόνασι βασιλεῖς, διόπερ καὶ αἱ ὑπ' αὐτῶν γεννώμεναι κατ' ἀρετὴν ψυχαὶ θυγατέρες λέγονται βασιλέων. Πᾶσαι δὲ αὗται αἱ ψυχαὶ κατὰ τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀρετὴν ἑνούμεναι μίαν ἀπεργάζονται βασιλίδα παρεστῶσαν ἐκ δεξιῶν τοῦ Χριστοῦ. Καὶ νῦν μὲν ἡ ἐκκλησία τοῦ κυρίου διάχρυσα ἔχει ἱμάτια, · ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον καὶ τὸ ἐκ μέρους καταργηθῇ, τότε ὁλόχρυσα ἕξει τὰ ἱμάτια· ἱμάτιον γάρ ἐστι φύσεως λογικῆς .

Πᾶσα ἡ δόξα τῆς ἐκκλησίας ἡμῶν ἐν τῷ ἔσω ἀνθρώπῳ ἐστὶ κατ' ἀρετὴν καὶ γνῶσιν ποικίλην θεωρουμένη.

Πλησίον ἡμῶν εἰσιν ἢ πάντες οἱ τῆς ἀνθρωπίνης καταστάσεως ὄντες ἢ οἱ μὴ πάντη κατὰ τὰ δόγματα ἡμῖν ἐναντιούμενοι.

Ἀντὶ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ καὶ πάντων τῶν ἀπ' αἰῶνος διὰ πίστεως εὐαρεστησάντων τῷ κυρίῳ ἐγενήθησαν οἱ μαθηταὶ καὶ δι' αὐτῶν ἡμεῖς πάντες οἱ διὰ πίστεως κληρονομήσαντες ἐκείνους καὶ καταξιωθέντες τῆς αὐτῆς ἐκείνοις γνώσεως· αὕτη γάρ ἐστιν ἡ κληρονομία τῆς λογικῆς φύσεως ἡ γνῶσις ἡ τοῦ θεοῦ.

Φεύγοντες τὴν πορνείαν τῇ σωφροσύνῃ προσφεύγομεν καὶ μαχόμενοι αὐτῇ τῇ σωφροσύνῃ μαχόμεθα. Πάλιν φεύγοντες τὴν ἀδικίαν τῇ δικαιοσύνῃ προσφεύγομεν καὶ μαχόμενοι αὐτῇ μετὰ τῆς δικαιοσύνης μαχόμεθα· ᾖ δὲ μετ' αὐτῆς πολεμοῦμεν δύναμις λέγεται.

Θαλάσσας καὶ ὄρη νῦν ὀνομάζει φύσεις λογικὰς ὑψουμένας καὶ .

Πόλις θεοῦ ἤτοι ἡ ἐκκλησία αὐτοῦ ἢ λογικὴ ψυχή. Ποταμοῦ δὲ ὁρμήματα λέγει χαρίσματα τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου· γὰρ, φησίν, .

Ἐὰν ἀκούσῃ φωνὴν κυρίου, ψυχὴ λογικὴ σαλεύεται μεταβαίνουσα ἀπὸ κακίας ἐπ' ἀρετὴν καὶ ἀπὸ ἀγνωσίας ἐπὶ γνῶσιν θεοῦ.

Τόξον νῦν καὶ τὸ ὅπλον καὶ ὁ θυρεὸς κατάστασιν χειρίστην σημαίνει καὶ λογισμοὺς πονηρούς.

Σχολῆς χρεία πρὸς τὸ γνῶναι θεόν.

Ἐπὶ ταῖς νίκαις οἱ ἄνθρωποι πεφύκασιν τὰς χεῖρας κροτεῖν· τοιγαροῦν κροτήσωμεν καὶ ἡμεῖς ἐπὶ τῷ εἰπόντι· Θαρσεῖτε, .

Ἔδωκεν ἡμῖν πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ.

Ἣν ἠγάπησεν καλλονὴν Ἰακὼβ ἡ γνῶσίς ἐστιν τοῦ θεοῦ.

Τῶν κατὰ θεὸν εὐθυμούντων ἐστὶ τὸ ψάλλειν· γάρ, φησίν, .

Θρόνος μὲν τοῦ θεοῦ ὁ Χριστός· θρόνος δὲ Χριστοῦ ἡ φύσις ἡ λογική.

Ὅσοι συνάγονται μετὰ τοῦ Ἀβραάμ, οὗτοι τὴν γνῶσιν ἔχουσι τοῦ Ἀβραάμ.

Εὔριζον ἀγαλλίαμά ἐστιν ὁ Χριστός· γάρ, φησί, . Ῥίζα δὲ αὐτοῦ ὁ θεὸς λόγος ὁ ἐν αὐτῷ.

Πρότερον μὲν ἦν ὁ Παῦλος πλευρὰ τοῦ βορρᾶ, ἀφ' οὗ ἐξεκαύθη πάντα τὰ κακὰ ἐπὶ τῆς γῆς· νυνὶ δὲ γέγονεν ὄρος Σιὼν ἔχων ἐν ἑαυτῷ λαλοῦντα τὸν Χριστὸν τὸν ἐλθόντα .

.

Θαρσεὶς θαλάσσης· λέγεται δὲ Θαρσεὶς μέρος Αἰθιοπίας καὶ Ταρσὸς ἡ πόλις παρὰ Ἰωνᾷ Θαρσεὶς καλεῖται.

Ὅσα διὰ τῆς πίστεως ἀκούομεν περὶ θεοῦ, ταῦτα διὰ τοῦ καθαροῦ βίου γινώσκομεν, τῶν πεπιστευμένων τὰς ἀποδείξεις διὰ τῆς ἀπαθείας λαμβάνοντες.

ὁ Χριστός ἐστιν ἡ δεξιὰ τοῦ θεοῦ πεπληρωμένος δικαιοσύνης· διὸ καὶ .

Ταῦτα πάντα πληροῦνται ἐπὶ τῶν μαθητῶν μεριζομένων τὴν οἰκουμένην πᾶσαν ἐπὶ τῷ διηγήσασθαι ὅτι ὁ Χριστός ἐστι θεὸς ἡμῶν ὁ ποιμαίνων ἡμᾶς· γάρ , φησίν, .

Εἰ ὁ εὐθυμῶν ψάλλει, διὰ δὲ τοῦ ψαλτηρίου ἀνοίγει τὸ πρόβλημα, διὰ τῆς εὐθυμίας διαγινώσκει τὸ πρόβλημα· εὐθυμία δέ ἐστιν ἀπάθεια ψυχῆς λογικῆς.

Ἡμέραν πονηρὰν τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως λέγει καὶ πτέρναν τὴν ὁδὸν καὶ τὸν βίον.

Ἐπαπορητικῶς ἀναγνωστέον τὸ λυτρώσεται ἄνθρωπος.

Ὁ κοπιῶν διὰ τῆς πρακτικῆς ζήσεται εἰς τέλος διὰ τῆς γνώσεως.

Ὀψόμεθα τοὺς σοφοὺς τοῦ κόσμου τούτου ἐν τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι στερηθέντας τῆς ζωῆς τῆς εἰπούσης· .

Τάφος νοῦ ἀκάθαρτος ψυχή· τάφος δὲ ψυχῆς σῶμα. [Τὰ δὲ λοιπὰ ἐκέξυστο ἢ τάχα τὸ γήϊνον εἶχεν.]

Οὐκ ἀπὸ ἀρετῶν ὀνομάζονται, ἀλλ' ἀπὸ γηΐνων πραγμάτων· οὐ γὰρ δίκαιοι καὶ σώφρονες λέγονται, ἀλλὰ ῥήτορες καὶ γραμματικοὶ καὶ φιλόσοφοι καὶ τριβοῦνοι καὶ κόμητες.

Ἐλπὶς ἀγαθὴ τὸ μετὰ ταῦτα αὐτοὺς εὐδοκῆσαι.

Ἀγγέλους μὲν ποιμαίνει ζωὴ, ἀνθρώπους δὲ θάνατος καὶ ζωή, δαίμονας δὲ μόνος θάνατος.

Ἔσονται γὰρ οἱ εὐθεῖς ἐν τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι. Καὶ ὁ Σολομὼν δὲ ἐν ταῖς Παροιμίαις τὸ αὐτὸ τοῦτό φησι· .

, φησὶν ὁ Παῦλος, , δηλονότι οὐδὲ ἐξενεγκεῖν τι δυνάμεθα. Καὶ ὁ μὲν Παυλὸς καὶ οἱ κατ' αὐτὸν οὕτως, οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ οὐχὶ οὐδὲν, ἀλλ' οὐ πάντα· τὰ μὲν γὰρ χρήματα ἐνταῦθα καταλιμπάνουσι, τὰς δὲ ἐξ αὐτῶν ἁμαρτίας προσγενομένας μεθ' ἑαυτῶν ἐκφέρουσιν.

Ὁ μὲν δίκαιος εὐλογεῖ τὸν κύριον ἐν παντὶ καιρῷ· ὁ δὲ ἁμαρτωλὸς τὸ τηνικαῦτα ἐξομολογούμενος εὐλογεῖ τὸν θεὸν, ὁπηνίκα ἂν ἀγαθόν τι αὐτῷ ἐκ θεοῦ προβῇ.

Εἰ ὁ θεὸς ἐμφανῶς ἥξει, ὁ δὲ θεὸς ἡμῶν ἐστιν ὁ Χριστός, ὁ Χριστὸς ἐμφανῶς ἥξει· ἀλλ' ὁ Χριστὸς ἐλήλυθεν ἐν σαρκί, τὸ ἐμφανῶς ἄρα τὴν σάρκα δηλοῖ· αἰσθητὴ γὰρ ἦν ἡ σὰρξ τοῦ Χριστοῦ.

· πῦρ δὲ ἐνταῦθα τὴν διδασκαλίαν τοῦ θεοῦ λόγου λέγει, ὅπερ πῦρ καίει μὲν τὰς μοχθηρὰς ἕξεις, δοκιμάζει δὲ τοὺς καθαρούς· διὰ γὰρ τοῦτο κύκλῳ αὐτοῦ καταιγὶς σφόδρα· ὅσοι γὰρ θέλουσιν , ἀλλὰ και , φησίν, .

γὰρ , διότι .

Ἐνταῦθα προδήλως τὸν Χριστὸν λέγει θεόν· γὰρ .

Εἰ πᾶσαν τὴν κρίσιν δέδωκεν ὁ πατὴρ τῷ υἱῷ, ὁ δὲ θεὸς κριτής ἐστιν, ὁ Χριστός ἄρα θεός ἐστιν.

Πάντα λέγει εἶναι ὑπὸ τὴν πρόνοιαν τοῦ θεοῦ· γὰρ τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

Ἀναιρεῖ θυσίας αἰσθητάς· γὰρ .

Ὅτι οὐ δεῖ ἁμαρτωλὸν ὄντα τινὰ ἐν διδασκάλου προκαθέζεσθαι τάξει.

Παιδεία ἐστὶ μετριοπάθεια παθῶν.

Μερὶς ἡμῶν ἐστιν ἡ γνῶσις ἡ τοῦ θεοῦ· ταύτην δὲ τίθεμεν μετὰ μοιχῶν τὴν ἐκείνων ἕξιν ἀναλαμβάνοντες.

Ὁμοίωσίς ἐστιν ἡ διὰ τῶν ἀγαθῶν πράξεων μίμησις, διόπερ οὐ τοῖς ἁμαρτάνουσιν, ἀλλὰ τοῖς κατορθοῦσιν ἐξομοιοῦται ὁ κύριος.

Ἁρπάζεται ψυχὴ παντελῶς ἐκπεσοῦσα θεοῦ.

Κατ' ἐνέργειαν ἁμαρτάνοντες καὶ ἀνθρώποις καὶ θεῷ ἁμαρτάνομεν· κατὰ διάνοιαν δὲ πλημμελοῦντες θεῷ μόνῳ ἐξαμαρτάνομεν.

Ἀντὶ τοῦ σοὶ μόνῳ ἔγνωσται τὸ ἁμάρτημά μου.

Νικᾷ θεὸς πάντα τὰ συντελοῦντα ποιήσας πρὸς σωτηρίαν.

Τὸ ὕσσωπον σύμβολόν ἐστιν ἀπαθείας καὶ ἡ πλύσις γνῶσιν σημαίνει. Καὶ διὰ μὲν ἀπαθείας καθαριζόμεθα· διὰ δὲ τῆς γνώσεως λευκαινόμεθα.

Ἀγαλλίασίς ἐστι χαρὰ ἐπὶ καλοῖς.

Τὰ τείχη Ἱερουσαλὴμ τὴν ἀπάθειαν σημαίνει τῆς ψυχῆς, ἥντινα διαφθείραντες οἱ δαίμονες τὸ τῆς μοιχείας πάθος εἰσένεγκαν. Διὸ καὶ εὔχεται οἰκοδομηθῆναι ταῦτα τὰ τείχη καὶ ὁ Σολομὼν δέ φησιν· , τουτέστιν γίνονται καθαροὶ καὶ ἀπαθεῖς.

Ὁ καυχώμενος, φησίν, ἐν κυρίῳ καυχάσθω.

Εἴ ἐστι δυνατὸς ἐν ἀνομίᾳ, ἐστὶν καὶ ἀδύνατος ἐν ἀνομίᾳ. Καὶ ὁ μὲν δυνατὸς ἐν ἀνομίᾳ ἀδύνατος ἐν δικαιοσύνῃ· ὁ δὲ ἀδύνατος ἐν ἀνομίᾳ δυνατὸς ἐν δικαιοσύνῃ.

[Ἡ γλῶσσά μου ἔκειτο ἐν τῷ τετρασελίδῳ, εἰ μή τι ἄρα σφάλμα ἦν· οἱ γὰρ λοιποὶ σοῦ εἶπον.]

Οὐ τοῦτο λέγει ὅτι ἀγαθωσύνην μὲν ἐμίσησας, κακίαν δὲ ἠγάπησας, ἀλλ' ἀμφότερα ἀγαπήσας· κακίαν ὑπὲρ ἀγαθωσύνην ἠγάπησας. Τοιοῦτόν ἐστι καὶ τὸ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις κείμενον τό .

, καὶ τὰ ἑξῆς. Τοῦτον τοίνυν τὸν καρπὸν ἔχων ἐν ἑαυτῷ ὁ ἅγιος ἔλεγεν· ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος· ἐλαίᾳ δὲ κατακάρπῳ ὁμοιοῖ ἑαυτὸν, ἐπειδὴ ἐλεημοσύνης ἐπικρατούσης ἐν αὐτῷ, ἀκολούθως εἵποντο αἱ λοιπαὶ ἀρεταί· οὕτω τὸν Ἰὼβ ἀνδρεῖόν φαμεν, καὶ τὸν Ἰωσὴφ σώφρονα καὶ τοὺς λοιποὺς ἀπὸ τῆς ἐπικρατούσης ἀρετῆς ὀνομάζοντες αὐτούς.

.

.

.

Εἰ ἡ σωτηρία τῆς λογικῆς φύσεως ἡ γνῶσίς ἐστιν ἡ τοῦ θεοῦ, ὁ δὲ Δαυὶδ ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ θέλει σωθῆναι, τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ νῦν τὴν γνῶσιν σημαίνει τὴν τοῦ θεοῦ.

Ὁ Χριστός φησιν· .

Ὡς μὴ ἐκ πάσης θλίψεως ῥυομένου ποτὲ τοῦ θεοῦ, τέθειται το ἐκ πάσης.

Τὴν ἄγνοιαν νῦν σκότος ὀνομάζει· γάρ, φησίν, .

Πτέρυγές εἰσι τῆς ἁγίας περιστερᾶς ἡ θεωρία σωμάτων καὶ ἀσωμάτων, δι' ἧς ὑψωθεὶς ὁ νοῦς καταπαύει εἰς γνῶσιν τῆς ἁγίας τριάδος.

Τοῖς ἀπὸ κακίας καὶ ψευδῶν δογμάτων πόλιν οἰκοδομοῦσιν ἀγνωσία ἐπισυμβαίνει καὶ σύγχυσις γλωσσῶν παύουσα αὐτοὺς τῆς κακῆς ἐνεργείας, καθάπερ καὶ τοῖς ἐν Χαλάνῃ τὸν πύργον κατασκευάσασιν.

Σημειωτέον ὅτι χαλεπωτέρους τῶν ἐχθρῶν ἡγούμεθα τοὺς φίλους ἐπιβουλεύοντας.

Θάνατος ὁ διαιρῶν ψυχὴν ἀπὸ κακίας.

Ἐν μέσῳ τοῦ πρωῒ καὶ τῆς ἑσπέρας ἐστὶν ἡ μεσημβρία· καὶ ὁ μὲν Ἰακὼβ ὄρθρου ἐπάλαιεν μετὰ ἀγγέλου· Ἀβραὰμ δὲ ἐν μεσημβρίᾳ ἑώρακεν τοὺς ἀγγέλους, Λὼτ δὲ ἑσπέρας.

Εἰ , καλῶς λέγεται ὑπάρχειν πρὸ τῶν αἰώνων. Καὶ ἐντεῦθεν γινώσκομεν, ὅτι οἱ αἰῶνες ἀπὸ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι γεγόνασιν.

Βεβηλοῦσι τὴν διαθήκην αὐτοῦ οἱ παραβαίνοντες τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ τὰ δόγματα αὐτοῦ.

.

Μνημονευτέον τούτου τοῦ ῥυτοῦ ἐν καιρῷ μερίμνης.

Φρέαρ διαφθορᾶς ἡ κόλασίς ἐστιν.

Ἀτελεῖς εἰσιν ἐν τῇ γνώσει οἱ ἁμαρτωλοί· διὸ Δαυὶδ εὔχεται λέγων· · Ἀβραὰμ γὰρ ἐκοιμήθη .

Οἱ μὲν ἐπίγειοι δαίμονες καταπατοῦσιν ἡμᾶς· οἱ δὲ καταχθόνιοι ἐὰν ἀναβῶσιν καλύπτουσιν ἡμᾶς. Διόπερ λέγεται περὶ αὐτῶν τὸ .

Ἐπαινέσω ἀντὶ τοῦ ἐπαινετοὺς ποιήσω.

Οὐ πάντες μὲν τοὺς λογισμοὺς ἐμβάλλουσιν πονηρούς· πάντες δὲ αὐτῶν λογισμοὶ φέρουσιν εἰς κακόν· τῇ γὰρ Εὔᾳ φησὶν ὁ ὄφις· .

Δι' ὧν ἐνεργοῦμεν ἐπιτηροῦντες μαθεῖν· καρδιογνῶσται γὰρ οὐκ εἰσὶν οἱ δαίμονες.

Εἰ θέλεις ἀποστρέφειν τοὺς ἐχθρούς σου εἰς τὰ ὀπίσω, .

Φῶς ζώντων ἐστιν ἡ γνῶσις ἡ τῶν ἀγγέλων.

Πρὸς τὸ Πνεῦμα λέγει τὸ ἅγιον· τοῦτο γὰρ ἐν εἴδει ὤφθη περιστερᾶς.

Ὁ Χριστὸς ἐν τοῖς εὐαγγελίοις φησιν· .

Ὀδόντες εἰσὶ τῶν δαιμόνων οἱ πονηροὶ λογισμοὶ δι' ὧν κατεσθίουσιν ἡμῶν τὴν ψυχήν.

, φησὶν ὁ Σωτήρ, .

Δόξαν λέγει τὸ χάρισμα τοῦ νοῦ· αὐτὸς δὲ ὁ νοῦς ψαλτήριον, τὸ δὲ περικείμενον τῷ νῷ, ὅπερ ἐστὶν ἡ ψυχή, κιθάρα.

[Δόξαν λέγει τὸ χάρισμα τοῦ μέσου, ὅπερ ἐστὶν ὁ νοῦς· αὐτὸ δὲ τὸ μέσον ψαλτήριον, τὸ δὲ περικείμενον τῷ μέσῳ κιθάραν, τουτέστι τὴν ψυχήν.]

Νεφέλαι εἰσὶ φύσεις λογικαὶ τοὺς περὶ προνοίας καὶ κρίσεως ἐπιστάμεναι λόγους.

Ἀλλοτριοῦνται ἀπὸ μήτρας καὶ πλανῶνται ἀπὸ γαστρὸς οἱ ἐκ παιδὸς οὐκ ἐπὶ τὴν ἀρετήν, ἀλλ' ἐπὶ τὴν κακίαν ὁδεύοντες.

Θυμοῦ μὲν ἐπικρατήσαντος ἀποθηριοῦται ψυχή· τοῦ δὲ ἐπιθυμητικοῦ ἐπικρατήσαντος ἵππος ἢ ἡμίονος γίνεται· τοῦ νοῦ δὲ ἄγγελος ἢ καὶ θεός.

Πᾶσα ψυχὴ μὴ ἀκούουσα λόγον σωζόντων αὐτὴν ἀσπίς ἐστι βύουσα τὰ ὦτα αὐτῆς.

Ὥσπερ τῷ μέλιτι ἐπισυμβαίνει κηρός, οὕτως κακία ψυχῇ λογικῇ.

Ὃν ὡς ἥλιον οὐκ εἶδον, ὡς πυρὸς πειραθήσονται.

Ἡ κόλασις τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀσφαλέστερον καὶ καθαρώτερον τὸν δίκαιον ἀπεργάζεται.

Θηρεύουσι τὴν ψυχὴν διὰ τῶν πονηρῶν λογισμῶν, ὅταν αὐτῇ καλὰ ὑποβάλλουσι τὰ μὴ ὄντα καλά, ὥσπερ ὅταν δέλεαρ τῷ χαλκῷ οἱ ἁλιεῖς περιβάλλουσιν.

Οὐκ ἔστι κατευθῦναι τὴν ὁδὸν τὴν εἰποῦσαν· · μὴ ἄνευ ἀνομίας δραμόντα.

Τίς ἄρα ἀνθρώπων ἱκανὸς εἰπεῖν τῷ θεῷ· ἐξεγέρθητι εἰς συνάντησίν μου καὶ ἰδέ;

Ἀποκτενεῖ τούτους ὁ κύριος οἶς συγχωρεῖ ἐπὶ πολὺ ἁμαρτάνειν· ἐκ γὰρ τούτου συμβαίνει λήθην γενέσθαι θεοῦ.

Ἀλλοίωσίς ἐστιν ἡ μὲν ἀπὸ τοῦ κρείττονος ἐπὶ τὸ χεῖρον ῥοπή, ἡ δὲ ἀπὸ τοῦ χείρονος ἐπὶ τὶ κρεῖττον μεταβολή, ἡ δὲ ἀπὸ τοῦ μέσου ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἢ ἐπὶ τὸ χεῖρον ῥοπή· περὶ ψυχὴν δὲ λογικὴν συμβαίνουσιν αὗται αἱ ἀλλοιώσεις.

Τῶν σεισμῶν οἱ μέν εἰσιν χασματίαι, οἱ δὲ βρασματίαι, οἱ δὲ ἐπικλίνται, οἱ δὲ μυκηματίαι. Ἐνταῦθα δὲ τὴν μεταβολὴν τῶν ἐπὶ γῆς πραγμάτων συσσείσεις ὠνόμασεν.

[Γαλαὰδ μετοικία σοφοῦ μαρτυρίας· Μανασσῆς ἐπιλογισμὸς ἐκλήθη· Ἰούδας ἐξομολογούμενος· Μωὰβ ἐκ πατρός· Ἰδουμαία σιωπή, σιωπῶντα, πυρρά, αἱματούμενοι ἢ γήϊνοι.]

Δέησίς ἐστιν ἐλλείποντός τινος μεθ' ἱκεσίας περὶ τοῦ ἐκείνου τυχεῖν ἀναπεμπομένη εὐχή.

Προσευχὴ δέ ἐστιν ἡ μετὰ δοξολογίας περὶ μειζόνων μεγαλοφυέστερον ἀναπεμπομένη ὑπ' αὐτοῦ.

Πῶς ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ ὢν ὁ Δαυὶδ λέγει ; Ἢ τάχα ἐξελθὼν τὴν κακίαν νῦν τροπικῶς γῆν ὀνομαζομένην ταῦτά φησιν.

.

Κληρονομίαν λέγει γνῶσιν θεοῦ.

γὰρ, φησί, τὸν περὶ προνοίας καὶ κρίσεως λόγον ;

Ὁ ὑπισχνούμενος καὶ μὴ ἀποδιδοὺς τὰς εὐχὰς τῷ θεῷ οὐκ ἔστὶν ἐν ἡμέρᾳ τῇ οὔσῃ ἐξ ἡμέρας· πρώτη γὰρ ἡμέρα ἐστὶν τὸ , δευτέρα τὸ .

Πᾶς ὁ ὑποτασσόμενός τινι τὰ αὐτὰ ἐκείνῳ φρονεῖ· καὶ εἰ κατὰ τὸν Παῦλον πάντες ὑποταγησόμεθα τῷ Χριστῷ, πάντες τὰ αὐτὰ Χριστῷ φρονήσομεν.

Τιμὴ ψυχῆς λογικῆς ἀρετὴ καὶ γνῶσις θεοῦ.

.

Μάταιοί εἰσιν οἱ τοῖς ματαίοις καὶ φθαρτοῖς τοῦ αἰῶνος προσκαθεζόμενοι πράγμασιν.

Οἱ ψευδόμενοι περὶ τὴν δικαιοσύνην — αὐτὴ γὰρ ζυγός ἐστι τῶν ἀρετῶν — ψευδεῖς εἰσιν υἱοὶ ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου γεγενημένοι.

Τοῦτο λεκτέον πρὸς τοὺς πλεονεκτοῦντας.

Τὸν λόγον ὃν ἅπαξ ἐλάλησεν ὁ θεὸς τὸν περὶ προνοίας καὶ κρίσεως περιέχει λόγον· τοῦτο γὰρ δηλοῦται ἐκ τῶν ἐπιφερομένων ῥητῶν.

Πᾶς ὁ ὀρθρίζει πρὸς τὸν θεόν.

Ἡ μὲν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ἁγία γνῶσις ὑπάρχει· τὸ δὲ ἔλεος κυρίου ἡ τῶν γεγονότων θεωρία ἐστίν· πολλοὶ δὲ ἡμῖν τοῦ αἰῶνος τούτου σοφοί καθυπέσχοντο γνώσεις, ἀλλὰ κρεῖσσον τὸ ἔλεος κυρίου ὑπὲρ ζωάς.

Εἰ , ἐκολλήθη δὲ ὁ Δαυὶδ τῷ κυρίῳ, ἓν ἄρα γέγονε πνεῦμα. Νῦν δὲ τὸ πνεύμα τὸν πνευματικὸν σημαίνει, ὡς καὶ ἡ μὴ περπερευομένη ἀγάπη τὸν ἔχοντα τὴν ἀγάπην δηλοῖ.

Ἵνα πιστεύσαντες σωθῶσιν τῷ κατελθόντι .

Τοὺς καταχθονίους δαίμονας νῦν ἀλώπεκας ὀνομάζει οἷς καὶ παραδίδονται πρὸς κόλασιν οἱ ἐπίγειοι δαίμονες.

Ἐχθρὸς φόβος ἐστὶ ἤτοι ὁ παρὰ τοῦ ἐχθροῦ ἡμῖν ἐγγινόμενος ἢ ὁ ἐναντίος τῷ τοῦ Χριστοῦ θάρσει· γάρ, φησίν, .

Αὕτη ἡ ῥομφαία λόγος ἐστὶ δαιμονιώδης χωρίζων ψυχὴν ἀρετῆς καὶ γνώσεως θεοῦ.

Τὴν ἐπίτασιν ἐνταῦθα τῆς κακίας σημαίνει.

Καρδία βαθεῖά ἐστιν ἡ θεωρήσασα τὸ .

Εὐφραίνει ἄδικον πλοῦτος φθαρτός, τὸν δὲ δίκαιον γνῶσις θεοῦ.

Ἄφρων ἐλπίζει εἰς ἄνθρωπον· ὁ δὲ φρόνιμος ἐπὶ τῷ κυρίῳ πέποιθεν.

Καρδίαν εὐθεῖαν ἐπαινεῖ κύριος· διεστραμμένην δὲ ψυχὴν ἀπώσεται ἀπ' αὐτοῦ.

Ἀντὶ τοῦ πᾶς ἄνθρωπος.

Αὐλὴ κυρίου γνῶσις θεοῦ· ὁ δὲ κατοικῶν ἐν αὐτῇ πλησθήσεται ἀγαθῶν.

Ἐπιτιμᾷ ὁ κύριος τῷ ἀνέμῳ καὶ τῇ θαλάσσῃ καὶ ποιεῖ γαλήνην μεγάλην.

Ἄνεμος σφοδρὸς ἐξεγείρει κῦμα· δαίμων δὲ πονηρὸς ταράσσει ψυχήν.

Ψυχὴ ἀδίκου κυμαίνεται πολλά· καρδία δὲ δικαίου γαληνιάσει διαπαντός.

· καὶ πάλιν· , ὁ Παῦλός φησίν.

Πλοῦτον τὴν γνῶσιν λέγει· , φησὶν ὁ ἀπόστολος.

Ἡ γνῶσις ἡ τοῦ θεοῦ ἐπληρώθη φύσεων λογικῶν, εἴπερ τοῦ πιστεύσαντος Χριστῷ. Ὕδατα δὲ ἔθος λέγειν τῇ γραφῇ τὰς φύσεις τὰς λογικάς· καὶ γὰρ ὁ Δαυὶδ λέγει τὸν κύριον.

Νῦν φύσεις λογικὰς τροπικῶς βουνοὺς ὀνομάζει.

Ἐνεδύσαντο Χριστὸν καὶ καὶ τὰ ἑξῆς.

Ὁ ἀπιστήσας θεῷ ὑπέσχετο ἔχθραν, ὁ δὲ πιστεύσας αὐτῷ ἐψεύσατο αὐτὴν. Σημεῖα κυρίου γεννῶσι πίστιν, δυνάμεις δὲ αὐτοῦ ἐπιστρέφουσι ψυχήν.

, φησὶν ὁ ἀπόστολος.

Οὐκ εἶπεν ὁ μεταστρέψας, ἀλλ' ὁ μεταστρέφων. Κατὰ μὲν γὰρ τὴν ἱστορίαν ἅπαξ γέγονε τοῦτο, κατὰ δὲ διάνοιαν ἀεὶ τοῦτο συμβαίνει, ψυχὰς τεταραγμένας ὑπὸ τῶν ἁλμυρῶν τοῦ βίου τούτου κυμάτων καὶ περιφερομένας ἐπ' ἀρετὴν καὶ γνῶσιν μεταστρέφοντος τοῦ θεοῦ.

Παραπικραίνοντές εἰσιν οἱ αὐτοῦ .

, φησὶν ὁ Χριστός.

Καὶ τῶν δαιμονιζόμενον τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον ἐν τοῖς εὐαγγελίοις ποτὲ μὲν ἔρριπτεν εἰς τὸ πῦρ, ποτὲ δὲ εἰς τὸ ὕδωρ· ὕδωρ δὲ καὶ πῦρ ἐναντία ἐστὶν ἀλλήλοις. Πάσχουσι δὲ καὶ τοῦτο μέχρι νῦν οἱ ἀκάθαρτοι ἄνθρωποι, δειλιῶντες καὶ θρασυνόμενοι, πολύθεοι ὄντες καὶ ἄθεοι, ἐρῶντες αἰσχρῶς καὶ πάλιν μισοῦντες.

Πᾶς ὁ ἔχων τὸ ἡγεμονικὸν καθαρὸν καὶ προσευχόμενος τῷ θεῷ, οὗτος θυμίαμα μετὰ κριοῦ προσφέρει θεῷ.

Μόνοι οἱ φοβούμενοι τὸν θεὸν ἀκούειν δύνανται διηγημάτων πνευματικῶν.

Οὐκ εἶπεν οὐκ ἐθεώρησα, ἀλλ' οὐκ ἐθεώρουν· τὸ μὲν γὰρ πρότερον ὀλιγοχρόνιον σημαίνει τὸν πονηρὸν λογισμόν, τὸ δὲ δεύτερον πολυχρονιώτερον.

Τοῦ μὴ καθαρὰν ἔχοντος τὴν καρδίαν ἀφίσταται ἡ καθαρὰ προσευχή· εἰ δὲ ἡ προσευχή, καὶ τὸ ἔλεος δηλονότι· διὰ γὰρ τῆς προσευχῆς τὸν ἔλεον αἰτοῦμεν παρὰ θεοῦ.