Ἀκρασίαν βρωμάτων περικόπτει νηστεία, ἀκολασίαν δὲ πορνείας περιαιρεῖ ἐγκράτεια μετὰ προσευχῆς.

Φιλαργυρίαν τὴν τῆς εἰδωλατρίας μητέρα συστέλλει ἐλεημοσύνη, μέριμναν δὲ σωματικὴν περικόπτει ἐλπὶς ἡ εἰς Θεόν.

Πλανώμενον νοῦν συστέλλει ἀνάγνωσις λογίων Θεοῦ, καὶ ἀγρυπνία μετὰ προσευχῆς. Θυμοῦ δὲ καταδρομὴν, καταπραΰνει μακροθυμία και ψαλμῳδία.

Ἀκηδίαν καταστέλλει ὑπομονὴ καὶ δάκρυα, λύπην δὲ κοσμικὴν κατασιγάζει τὸ πρὸς τὰς ἡδονὰς μῖσος.

Φιλοξενίαν κτᾶται ταπεινοφροσύνη καὶ φιλαρχίας καὶ ὑπεροχῆς ἀποστροφὴ, ὑπερηφανίαν δὲ, τὸ ἀρχαῖον κακὸν, τὸ βδελυκτὸν ἐνώπιον Κυρίου, ᾗ ἀνθίσταται καὶ ὁ Θεὸς, καταπαύει ταπεινοφροσύνη ἁμέτρητος, ἡ λέγουσα· „Ἐγὼ εἰμὶ γῆ καὶ σποδός‟ Καὶ πάλιν· „Ἐὰν μὴ Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς μάτην ἐκοπίασεν, ὁ οἰκοδομῶν καὶ φυλάττειν πειρώμενος.‟

̔Ως οὐκ ἔστι τεθολωμένον ὕδωρ καθαρεῦσαι μὴ μεῖναν ἀσάλευτον, οὕτως οὐκ ἔστι μοναχοῦ κατάστασιν ἐπιγνῶναι ἄνευ ἡσυχίας.

Πολυλογία ταράσσει ψυχὴν, νυσταγμὸς δὲ ἀμέτρητος παχύνει διάνοιαν.

Ῥεμβασμὸς ἐπιθυμίας μεταλλεύει νοῦν ἄκακον.

Γέλως ἀκρατὴς συνεσταλμένον ἦθος ἀφανίζει.

Συντυχίαι πολλῶν ἕξιν ἐπιθολοῦσι, καταλαλιαὶ δὲ ἀπελαύνουσιν ἡμᾶς τῆς εἰρήνης.

κακῶν συντυχία ἔοικεν ἀνδρὶ κατανυττομένῳ ὑπὸ βελῶν ὅστις ἐὰν χρονίσῃ κατακεντούμενος, προσθήσει καὶ τὴν ζωὴν αὐτοῦ.

Ἐὰν πάντα σου τὸν χρόνον τῆς ζωῆς διάξης ἐν μοναστηρίῳ, μὴ κτήσῃ δὲ ἀρετὴν πληροφοροῦσάν σου τὴν διάνοιαν, ὅτι ἐγένου υἱὸς Θεοῦ καὶ μεταβέβηκας ἐκ του θανάτου εἰς τὴν ζωὴν, οἰκήσαντος τοῦ Κυρίου ἐν σοὶ μὴ προσδοκήσῃς κληρονομῆσαι βασιλείαν οὐρανῶν.

Σπουδὴ καὶ πόθος καὶ σώματος νέκρωσις δάκρυα γεωργεῖ, τὰ δὲ δάκρυα ἀποσμήχει τἠν ψυχὴν ἀπο τῶν ἁμαρτιῶν, ὃν τρόπον ἐπαίρει ἡ ἀκόνη τὸν ἰὸν τοῦ σιδήρου.

Ἡδεῖα ἡ ἡδονὴ, ἀλλὰ δεινὸν τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· δυσκατόρθωτος ἡ ἀρετὴ, ἀλλ’ ἀνεκλάλητος ἡ δόξα τῶν ἁγίων καὶ δικαίων.

Πῶς ὁ ἀκούων διδαχὴς Θεοῦ καὶ μὴ ποιῶν δαρήσετι πολλὰς, ὃς εἰδὼς τὸ Θέλημα Κυρίου καὶ μὴ ποιήσας, καὶ πᾶς ὁ ἀποστρεφόμενος τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ ὡς ἀπειθὴς τιμωρηθήσεται· ὁ δὲ ἀκούων καὶ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου μακάριος, ὅτι γενήσεται μέτοχος ζωῆς αἰωνίου. Ἀμήν.

Ὃν τρόπον ὄρνεον καλῶς ἱστάμενον τέμνει τὸν ἀέρα, οὕτως ψυχὴ ὑψοῦται πτερωθεῖσα ταῖς ἀρεταῖς.

Ὥσπερ νεφέλη κωλύει φαίνειν τάς τοῦ ἡλίου ἀκτίνας, οὕτως ὀργὴ σβέννυσι τὸ φέγγος τῆς ψυχῆς.

Ὃν τρόπον ὑετοῦ σταγόνες ἀμέτρητοι, οὕτως σοφία Θεοῦ ἀνεξιχνίαστος.

Ὥσπερ οὐκ ἔστιν ὕδωρ ἀνενέγκαι εἰς ὕψος μὴ συγκλεισθὲν πανταχόθεν τοῦ μὴ ἔχειν ἔκνασιν, οὕτως καὶ νοῦς οὐκ ἂν φρονήσῃ τὰ ἄνω καὶ ἐν χώρᾳ γένηται τῶν ἀσωμάτων, μὴ καθαρεύσας καρδίαν, ἐπιστραφῆναι γὰρ αὐτὸν δεῖ πρὸς ἐκεῖνα ὑφ̓ ὧν κεκράτηται.

Ὥσπερ οὐκ ἔστι κατιδεῖν ἐν ὕδατι σαλευομένῳ τὴν ἑαυτοῦ εἰκόνα, οὕτω καὶ νοῦς οὐ δυνήσεται τὸν Κυρίον ὡς ἐν ἐσόπτρῳ ἰδεῖν, μὴ τὰ ἔνδον διορθωσάμενος καὶ ἐκκαθάρας τὴν ψυχὴν τῶν ὑλικῶν παθημάτων.

Ὡς οὐκ ἔστι πύργον οἰκοδομῆσαι ἄνευ τεχνίτου, οὕτως οὐκ ἔστι κτήσασθαι Θεοῦ σοφίαν ἄνευ πολέμου, καὶ οὐκ ἔστι κατορθῶσαι τὸν πόλεμον χωρὶς φρονήσεως, καὶ οὐκ ἔστιν εὑρεῖν φρόνησιν ἄνευ πόθου περὶ τὸ θεῖον καὶ σπουδῆς.

Ὥσπερ οὐκ ἔστι ποιῆσαι δένδρον καρπὸν μὴ χρονίσαν ἐν τῇ γῇ, ἔχον τοῦ ὑετοῦ τὴν ἀνρδείαν· οὕτως καὶ ἄνθρωπος οὐ ποιήσει καρπὸν δικαιοσύνης τέλειον, μὴ ὑπομείνας θλίψεις καὶ πειρασμοὺς διὰ τὴν ἀλήθειαν.

Ὥσπερ οὐκ ἔστιν ἐκ σιδήρου γενέσθαι σκεῦος, μὴ βληθὲν ἐν καμίνῳ· οὕτως οὐκ ἔστι γενέσθαι ὅσιόν τινα ἄνευ πειρατηρίων καὶ πειρασμῶν τοῦ ὑπεναντίου, μὴ καρτερήσαντα.

Ὁ φεύγων πειρασμὸν ἐπωφελῆ φεύγει ζωὴν αἰώνιον.

Ὁ μὴ ὑποφέρων θλίψιν διὰ τὸν Κύριον οὐκ ὄψεται τὸν νυμφῶνα τοῦ Χριστοῦ.

Ὥσπερ ὕδωρ αὔξει φυτὸν, οὕτως θλίψις δικαιοσύνην αὔξει ἐν ψυχῇ δικαίου.

Ὁ μη ὑποπιάζων καὶ δουλαγωγῶν σάρκας αὐτοῦ, αλλ’ ἐκτελῶν ἐπιθυμίας σαρκικὰς, οὐ δειπνήσει τὸν ἀληθινὸν δεῖπνον, ουδὲ ἐνδύσεται ἔνδυμα φωτεινόν.

Ὥσπερ οὐκ ἔστιν αἴτιος ὁ ἥλιος τῳ τύφλῳ μὴ φωτίζων αὐτὸν, ἡ γὰρ ἀμβλυωρία τῶν ὀφθαλμῶν αἰτία εστὶν· οὕτως καὶ ὁ ἐστερημένος τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης ἑαυτὸν καταμεμφέσθω, ἐκ γὰρ ματαίας ἀναστροφῆς συμβήσεται αὐτῷ τοῦτο.

Ὥσπερ οὐκ αἰσθάνεται νεκρὸς ἐπαίνου ἢ ὕβρεως, οὕτως ἀνὴρ πιστὸς δόξης καὶ ἀτιμίας καταφρονεῖ.

Ὥσπερ πηγὴ καθαιρομένη τῶν περικειμένων ὑλῶν διαυγὲς ὕδωρ ῥέει· οὕτως καὶ νοῦς καθαιρόμενος ἀπὸ ὀργῆς καὶ μνησικακίας καὶ φροντίδος σωματικῆς καθαρὰν γνῶσιν εὑρίσκει καὶ γλυκὺν πόθον ποιεῖ τῷ κεκτημένῳ.

Ὥσπερ ὁ ἐν ὁδῷ ἀρξάμενος βαδίζειν, ἑὰν μὴ τελειώσῃ τὴν ὁδοιπορίαν· ἀλλ’ ἐν μέσῃ τῇ ὁδῷ παύσηται, εὐκαταγέλαστος γενόμενος ἀμφοτέρων ἐκπεσεῖται τῶν σκοπῶν καὶ τὴν ἀφ’ ἧς ἐξελήλυθεν καὶ εἰς ἣν ὥρμησεν· οὕτως ὁ ἐναρξάμενος θείῳ νόμῳ πορεύεσθαι, ἐὰν μὴ τελέσῃ τὸν δρόμον, ἀδόκιμος καὶ πλήρης γέλωτος γενόμενος, τῆς ἀϊδίου ζωῆς στερηθήσεται.

Ὡς ἀδύνατόν ἐστιν ἀθλητὴν στεφανωθῆναι μὴ παλαίσαντα, οὕτως οὐκ ἔστι γενέσθαι Χριστιανὸν ἄνευ ἀγώνων.

Ὡς οὐκ ἔστιν ἴσος ὁ ζυγὸς, βαροῦντος τοῦ ἑνὸς μέρους, οὕτως οὐκ ἔστι κατορθῶσαι ἐντολὴν Θεοῦ, κατακρατοῦντος τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος.

Ὥσπερ οὐκ ἔστι μαθεῖν τέχνην μὴ σχολάσαντα ἐπιμόνως, οὕτως οὐκ ἔστι κτήσασθαι προσευχὴν μὴ προσκαρτερήσαντα τῷ Θεῷ ἐν εὐθείᾳ καρδίᾳ.

Ὁ μὴ κεκτημένος προσευχὴν καθαρὰν, οὐκ ἔχει ὅπλον εἰς πόλεμον.

Ὁ κεκοσμημένος καὶ σεσαρωμένος ἀπὸ ἀρετῶν Θεοῦ, κατοικητήριον ἔσται δαιμόνων.

Ὡς οὐκ ἔστι κατοικῆσαι βασιλέα ἐν οἴκῳ πένητος, οὕτως οὐ κατοικήσει Χριστὸς ἐν ψυχῇ ῥερυπωμένῃ ἀπὸ ἁμαρτίας.

Ὥσπερ ἀνήμερος τόπος ἡμεροῦται δι' ἐπιμελοῦς φιλεργίας, οὕτως ψυχὴ ἀγριωθεῖσα ταῖς ἁμαρτίαις ἡμεροῦται, εἰ νόμῳ Θεοῦ πολιτεύσεται.

Ὥσπερ πέτρα οὖσα ἐν θαλάσσῃ ἑδραία μένει, καὶ ἀσάλευτος κατακρουομένη ὑπὸ κυμάτων, οὕτω καὶ ὁ τὰς ἀρετὰς κατορθώσας καὶ ταύταις ὅλως ἀνακραθεὶς, οὐ μὴ σαλευθῇ ὑπὸ τοῦ διαβόλου.

Ὥσπερ ἰατρὸς πρὸς τὴν τοῦ πάθους θεραπείαν ἐπινοεῖ τὸ φάρμακον, οὕτως καὶ ἡ γνῶσις του Θεοῦ συντηρουμένη διδάσκει τὸν μετέχοντα αὐτῆς, ὅπως ἂν διαφυλαχθῇ καὶ ἐπὶ μείζονα προέλθοι.

Ὥσπερ χαράδρα ἑαυτῆς ἐμποεῖται τὴν διόδον, οὕτω καὶ ἁμαρτία παραδεχθεῖσα κατεργάζεται τοῦ κεκτημένου αὐτῆς τὴν ἀπώλειαν.

Ὡς οὐκ ἔστιν εἰς λίνα ἐμπεσόντα ἔλαφον εὐχερῶς ἐκφυγεῖν, οὕτως οὐ μὴ φύγῃ ἁμαρτίαν ὁ τὰς ἐπιθυμίας ἐκτελῶν, καὶ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ἀναστρεφόμενος· ἐπιθυμίαι γὰρ πονηραὶ καὶ ἡδοναὶ, σειραὶ δύσλυτοι.

Ὥσπερ ἅμπελος μὴ ποιοῦσα καρποὺς καλοὺς, ἐκκόπτεται ἵνα μὴ τὸν τόπον καταργῇ, οὕτως καὶ ἀπὸ τοῦ Κυρίου ἐκριζωθήσεται πᾶς ὁ μὴ ποιῶν καρποὺς Πνεύματος ἁγίου.

Ὡς ἀμήχανον μὴ βλαβῆναι ἄνθρωπον κρουσθέντα ὑπὸ βέλους, οὕτως ἀδύνατόν ἐστι μοναχὸν καταδεξάμενον λογισμὸν πονηρὸν μὴ τρωθῆναι.

Ὥσπερ ὁ ἐξελθὼν ὁδοῦ εὐθείας, πλανᾶται ἐν ἀλλοδαπῇ χώρᾳ, μὴ ἐπιστάμενος ποῦ πορεύεται, οὕτω καὶ ἄνθρωπος πλανᾶται μὴ πιστεύων εἰς ὁμοούσιον Τριάδα.

Ὥσπερ τις εἰς πολλὰ διαιρούμενος ἕν ἐστι τῇ φύσει, οὕτως καὶ ἡ ἁγία Τριὰς, εἰ καὶ τοῖς ὀνόμασι καὶ ταῖς ὑποστάσει διῄρηται, τῇ φύσει μία ἐστί. Θεοῦ φύσιν οὐ καταλάβοις, οὐδ' εἰ πτεροῖς πετόμενος, ὁ Θεὸς ἀκατάληπτός ἐστι, διὸ καὶ κτίστης ἡμῶν.

Ὥσπερ τὸ κατασκευαζόμενον σκεῦος ἀγνοεῖ τοῦ κατασκευάσαντος τὴν ἀρχὴν καὶ τὴν φύσιν, οὕτω καὶ ἄνθρωπος οὐ δυνήσεται ἐξευρεῖν Θεοῦ φύσιν ἢ ἀρχήν.

Τριάδα μὴ περιεγράζου ἀλλὰ μόνον πίστευε, καὶ προσκύνει· ὁ γὰρ περιεγραζόμενος οὐ πιστεύει.

Κτήσασθε σοφίαν καὶ μὴ ἁργύριον, ποιήσατε φωτεινὸν ἔνδυμα Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, ὑπὲρ πᾶσαν στολὴν βυσσίνην, ὅτι οὐκ ὠφελήσει ὑπάρχοντα ἐν ἡμέρᾳ θανάτου.

Ὥσπερ πῦρ καταναλίσκει δρυμὸν, οὕτω καταναλωθήσεται πᾶς ἁμαρτωλὸς ὑπὸ τοῦ αἰωνίου πυρὸς καὶ οὐ δύναται τελευτῆσαι· ἀθάνατα γὰρ βασανισθήσεται.

Οὐδὲν μέγα, εἰ γινόμεθα δίκαιοι, ὃ γὰρ ἐκτίσθημεν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πρῶτον, καλοὶ λίαν, τοῦτο γενησόμεθα.

Ὁ παρὰ φύσιν βιῶν, οὐ τηρεῖ ἐντολὰς Θεοῦ.

Πᾶσα σοφία φοβεῖσθαι τὸν Κύριον, πᾶσα δὲ παιδεία ἡ μὴ διδάσκουσα νόμον Κυρίου, μωρία ἐστὶ καὶ ἀφροσύνη.

Οὐ ῥύσεταί σε πίστις καὶ βάπτισμα τοῦ αἰωνίου πυρὸς, χωρὶς ἔργων δικαιοσύνης. εἱ γὰρ συνετάξω τῷ Χριστῷ, τήρει τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, καὶ εἰ πιστεύεις τὰ μέλλοντα, ἀντιποιοῦ τῆς δόξης τῆς αἰωνίου, καὶ φοβήθητι τὴν φλογίνην ῥομφαίαν· εἰ δὲ οὐ κατορθοῖς τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ, μὴ λέγε πιστὸν σεαυτὸν.

Πᾶσα ἡ κτίσις τῷ προστάγματι τοῦ Θεοῦ πειθαρχεῖ, ὁ δὲ ἄνθρωπος μόνος ἀπειθεῖ, δι' ὃν γέγονε τὰ πάντα.

Οὐδὲν παρέξομεν Θεῷ εἰ τηρήσομεν ἑαυτοὺς ἁγνοὺς, ἀλλ' ἑαυτοῖς ζωὴν προξενήσομεν, καὶ ἀπόλαυσιν ἀνεκλάλητον τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.

Μὴ εἴπῃς ὅτι Οὐ δύναμαι τηρῆσαι ἢ διὰ πατέρα ἢ διὰ μητέρα ἢ διὰ γυναῖκα ἢ διὰ τέκνα ἢ δι' ἕτερόν τινα τὴν τοῦ Θεοῦ ἐντολὴν, οὐ γὰρ ἐκεῖνοί σε ῥύσονται τῆς ἐπικειμένης ὀργῆς καὶ τοῦ ἀτελευτήτου σκώληκος. Ἔστω δέ σοι πᾶς ὁ ἐναντιούμενος πρὸς κατόρθωσιν ἐντολῶν Θεοῦ, καὶ ἀρετῶν, βδελυκτὸς καὶ μισητὸς, τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθίειν καλόν.